woensdag 23 juli 2014

Kata 肩 of Se-oi 背負 (1) betekenissen

Wie heeft er niet ooit tijdens een training een medejudoka op de rug gehad? Of zelf 'paardje' gereden op een andere judoka? En dan galopperen haha! Een andere vorm is het 'schouder-rijden' zoals papa's graag met de kleintjes doen. Ook dat doen we in de dojo af en toe, maar dat vraagt een stuk betere balans van beide judoka. Zeker als degene die gedragen wordt zwaar is...

Geel uwagi? LOL
De Japanners noemen dat 'schouder-rijden' als ik het goed heb gevonden: 肩車, kata-guruma in kanji. En net zoals wij de se-oi-nage een gemakkelijker techniek vinden dan kata-guruma, zo is het ook met het dragen van je medejudoka als oefening.

Kata 肩 of Se-oi 背負 ?

Over het eerste begrip kunnen we heel duidelijk zijn.  Kata 肩 betekent: de schouders. Over het tweede is meer te zeggen. Se-oi 背負 bestaat uit twee kanji en 背 (se of hai) betekent: de rug, de achterkant, in allerlei verbindingen. 負 (o(u)) betekent zoveel als 'dragen' of 'op je nemen'. Se-oi 背負 is dan ook letterlijk: op je rug nemen/dragen, en in elk geval 'achter'. Verwant en soms verwarrend kan het worden om het exacte verschil tussen 背 (se) en 裏 (ura) aan te geven, het laatste wel bekend van Ura-Nage (裏投) en de uitvoering van technieken in aikido e.a. In een aantal betekenissen en verbanden lijkt het erg veel op elkaar... altijd in de betekenis van 'achter'. Echte kenners van de Japanse taal mogen dat eens ophelderen.

Toch lijkt het er op dat het typerende van se-oi 背負 dus vooral bestaat in de handeling van het 'opladen' en daarbij dan in verband met de rug of de achterkant als zodanig.

Nu is het verwarrende dat se-oi ook wordt gebruikt in de betekenis van 'op je schouders laden'. Nu komen we op een behoorlijk cruciaal betekenisverschil tussen 'schouders' en 'schouders'. We hebben de bovenkant van de schouders, waar de nek uitsteekt. En we hebben de achterkant van de schouders, waar de schouderbladen zitten en de rug begint. 

We noemen de 'derde schouderworp' dan ook kata-guruma en geen 'seoi-guruma'. Want uke wordt bij kata-guruma op de bovenkant genomen, rond de nek. En tenzij uke ura wordt geworpen (een zeldzame variant) gaat uke daarbij ook rond de schouders er af, of voor over de nek. Hij komt helemaal niet bij de rug, als het goed is tenminste... Seoi-nage heet echter geen 'kata-nage' omdat uke aan de achterkant blijft, en eigenlijk is seoi-nage (of seoi-otoshi) een 'rugworp'. De hele rug wordt gebruikt en vanwege de richting moet uke dan ook over de schouders en nek.  Maar een ippon-seoi-nage die kinderen wel eens verkeerd doen, waarbij de oksel van uke als het ware op de schouder wordt gelegd en nauwelijks de rug raakt,  is geen seoi-nage.

Kortom. Het lijkt er alleszins op de kata duidt op de bovenkant van de schouders, terwijl se(oi) op de achterkant van de schouders wijst.

Wordt vervolgd...

Geen opmerkingen:

Een reactie posten