Diep ademhalen

Bijna een jaar geleden schreef ik over Kokyū 呼吸, en de oefeningen die bij aikido gedaan worden op het eind van de les, waarin een systematische ademhalingsoefening wordt gedaan Kokyū-Hō (呼吸法).

Toch is er méér over te zeggen.

"Streef je een rustige geest na, regel dan eerst je ademhaling. Als die onder controle is, zal je centrum in vrede zijn. Als de ademhaling onrustig is, is je centrum in de war. Daarom, voor je iets probeert, reguleer je ademhaling. Je humeur wordt er zachtmoediger van, je geest gekalmeerd."

Nee dit is geen citaat van Morihei Ueshiba al hád hij zoiets kunnen zeggen. Het is een 17e eeuwse meester die het zei. 

Adem is in het Japans inderdaad kokyū 呼吸, maar ook i·buki 息吹 of zelfs ki-buki 気吹.  Het kanji 吹 wat na een voorafgaand kanji als 'buki' wordt uitgesproken, is dan de beweging van de adem, het blazen, het in-en-uitgaan. En dat kan dan gaan over iki 息 of het bekende ki 気 wat in het woord aikido zit.

Ademen vanuit je hara

De beweging van de adem wordt niet door de longen gedaan, al ademt ook een Japanner met zijn longen en niet met zijn buik. Dat zou wat zijn! Toch zeggen we heel gemakkelijk dat de Japanner ademt vanuit zijn buik, preciezer gezegd, met zijn hara. 

We komen daarmee weer terug bij het verschil tussen de oosterse mens die (zoals ik op 19 april zei) veel meer aandacht heeft voor wat ze het centrum noemen, maar dat letterlijk meer halverwege zit: rond de buik/heupen. Daar ontstaat alle beweging van het lichaam, daar zit de balans, daar wordt het lichaam als het ware bestuurd. Wij westerlingen denken dat ons hoofd alles bestuurt, en werken dus ook meer vanuit het bovenlichaam, en de schouderpartij in het bijzonder. Daar willen we breed zijn en diep ademhalen in het westen is dan 'de borst groot maken'. Welnu, als astma-patient weet ik van nabij dat dat soort ademhaling heel verkrampt is, en als je te weinig lucht hebt, ook enorm pijn gaat doen tussen de schouders. Diep ademhalen betekent als je dat probeert in normale gevallen ook dat je buik omhoog komt - als je in zittende positie bent kun je dat ook goed controleren.

Een Japanner doet dat van nature bij alle krachtsinspanning die hij moet doen.  Ik las eens over een sushi-kok die met een groot mes een dik stuk vis moest klein maken. De éne houw op het hakblok deed deze man volgens eigen zeggen met een ademstoot... een hitoiki ( 一息) vanuit de buik. 

Sixpack of hara?

Judoka die krachtig willen zijn, trainen daarom niet alleen in de fitness om hun spieren van schouders en buik sterk te maken, maar ook hoe ze met die 'sixpack' kunnen ademen om nog meer kracht te hebben bij de sterke bewegingen die het judo nu eenmaal vraagt. En als ze het niet geloven, moeten ze maar eens vragen of een medejudoka met het volle gewicht op hun sixpack wil gaan zitten in newaza en dán proberen deze er af te duwen... ach, eigenlijk weten we het allemaal wel. Maar het wil er in ons hoofd maar niet in, dat het centrum niet dáár zit, maar een stuk lager. Een kwestie van veel oefenen wellicht. Ontspannen en kracht opbouwen door de ademhaling te reguleren.