zondag 23 augustus 2015

Ukemi 受身

Een van de meest afschrikwekkende dingen die buitenstaanders bij judo waarnemen, is het vallen. Knetterhard worden gegooid en dan lachend weer opstaan en dan nog eens en nog eens. Dat kunnen de meeste niet-judoka moeilijk begrijpen. Wat is daar nou leuk aan, dat vallen: in judo-termen ukemi ? Doet dat geen pijn?

Wat is dat eigenlijk, ukemi 受身? Kort door de bocht wordt het vaak vertaald met 'valbreken' maar dat betekent het helemaal niet. 

Ukemi is typische budo-terminologie, maar het heeft taalkundig vooral te maken met de receptiviteit (uke of ju) van het lichaam (mi of shin). 'Passiviteit' is ook niet correct als vertaling, want het ontvangen is juist een activiteit van het hele lichaam, tussen ontspannen en inspannen in, en vooral gecontroleerde ademhaling daarbij. 
Wat 'ontvangt' de uke (受け)? Een val? Is uke op de mat altijd degene die 'valt'? Nee. Hij ontvangt. Een impact op zijn lichaam, en zoals de judoka weten, zijn meerdere vormen van ukemi sowieso helemaal geen 'val' maar een 'rol'.
  • Ushiro ukemi – achterwaarts vallen
  • Yoko ukemi – zijwaarts vallen (links/rechts)
  • Mae ukemi – voorwaarts vallen
  • Mae mawari ukemi of zempo kaiten - voorwaarts rollen
  • Ushiro mawari ukemi – achterwaarts vallen en doorrollen
  • Jiyu ukemi – vrij vallen met een rol in de lucht
Wat je bij al die technieken (want dat zijn het) juist niet moet doen, is je val willen 'breken'. Als ukemi iets niet is, is het breken, maar opvangen en meegeven. Wie zijn val wil breken, breekt wellicht echt iets. Het is niet blokken, maar cirkelend meebewegen in budo.

Wat helemaal lastig is, is de mindset die voor judo en ukemi nodig is. Het is een houding van openheid, positiviteit en ontvankelijkheid. Jigoro Kano spreekt vaak over de houding van angst en negativiteit die niet bij judo past. Het is in geestelijke zin de houding van iemand die niet kan 'vallen' of 'mee-rollen'. Aikidoka wordt continu ingepeperd: ontspan, adem vrij. Je geest moet vrij zijn van 'obstakels' die je val zouden kunnen breken in plaats van er in mee te gaan. Komt er een obstakel op je pad, ga dan niet zelf er tegenin om zelf obstakel te worden, maar rol er overheen, als een guruma-techniek. Sta positief tegenover de val en geniet er van, dan is het een kunstvorm. Daarom zijn juiste ademhaling en gevoel voor de Japanse lichaamshoudingen ook geen onzin. Die zijn uitdrukking van een bepaalde innerlijke houding. 

Ukemi is een fundamentele uitdrukking van judo. Niet alleen omdat het continu gebeurt op de mat, om te oefenen voor elkaars veiligheid, maar ook en vooral omdat het weergeeft wat de geest van de judoka is. Het is geen technisch foefje alleen, het is een totale houding. Nemen en meegeven. Energie laten stromen en rollen. Gevoel hebben bij de nobele kunst van ''.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten