Judo is net thee zetten: kata-eenvoud

Toen Sen no Rikyu, de grote 16e eeuwse hervormer van de thee-ceremonie, pardon, de 'weg van de thee' (sadō of chadō (茶道), gevraagd werd wat het geheim van de weg was, antwoordde hij heel eenvoudig: "water koken en thee zetten".

Wetende dat de chadō een enorme ceremonie is, met wel 400 'kata', (de temae (点前) lijkt dit antwoord bespottelijk. De etiquette van de ceremonie is zó nauw omschreven, dat een simpele manier niet lijkt te bestaan. Toch is het exact wat het moet zijn. Want hoe ingewikkeld het voor de buitenstaander kan lijken, zo volstrekt eenvoudig is het bedoeld voor degene die de temae uitvoert. Het is juist ontdaan van alle franje en overdrijving, en staat heel dicht bij de natuurlijke schoonheid van wabi-sabi (侘寂), een esthetiek die heel nauw verwant is met de chadō. 

Waarom lijkt dat op judo (en de andere 'wegen' van Japan)?

Judo kan voor de buitenstaander een overweldigende hoeveelheid bewegingen en principes bevatten die dan exact zo moeten worden uitgevoerd in technieken. Zeker wie aan kata begint, kan soms denken dat het alleen om de vorm en de stapjes gaat. Maar de diepere verstaander ziet wel dat deze modellen uitdrukking zijn van hele simpele algemene bewegingen. Wat is judo? "Bewegen, balans en controle". Dat zou mijn simpele antwoord zijn op de de vraag wat de weg van 'jû' is. Het is in de kern heel simpel en mooi. Bewegen van lichamen, die balans bewaren of verstoren en vervolgens controle krijgen over de beweging van een ander. Alles wat we doen op de mat, drukt dat uit, linksom of rechtsom, staand of liggend. Er is geen betere manier omdat te leren dan in de rust en eenvoud van kata.

We moeten het soms niet moeilijker willen maken dan het is... een thee-ceremonie in alle eenvoud ondergaan biedt de rust die een judo-training niet heeft, om dat in alle eenvoud tot je te laten doordringen.

-----------------------------------

Dit weekend is in Amsterdam het WK kata. 
Sebastiaan Fransen schreef daarover donderdag al een uitstekend blog. 
Dit blog wil mijn kleine bijdrage aan de kata-promotie leveren. In alle rust, eenvoud en schoonheid.