Vorige week schreven we over ma-ai 間合 in termen van de juiste afstand.
Debana
Ruimte en afstand is echter niet alleen een fysiek proces. Afstand wordt overbrugd door snelheid en het gebruikte middel. Een kiai gaat een fractie sneller (als klank) dan de bijbehorende techniek. Een judoka of om het even welke budo-kunstenaar, zal dus zijn ma-ai ook mede laten afhangen van zijn snelheid, en die hangt weer af van zijn gewicht, conditie, en technische vaardigheid. En of hij instinctief kan handelen, of moet nadenken - want ook dat kost tijd.
Elke techniek slaagt dus niet alleen door de juiste ma-ai, maar ook door timing, de debana. Kan de beoefenaar exact op het juiste moment, de juiste afstand benutten om een juiste tai sabaki te maken en de bijpassende techniek te doen. Dat bij elkaar is ippon.
Jukuryo danko
De verleiding kan zijn om te denken dat judo dus ook vooral aankomt op snelheid, want immers, dat verkort de tijdsspanne. Het is niet zo.
Als Jigoro Kano het bij judo heeft over de hersenactiviteit, spreekt hij over jukuryo danko en tomaru tokuro o shire. Slagvaardig handelen en weten wanneer je moet stoppen. Maar slagvaardig handelen is niet hetzelfde als snel handelen. Een handeling moet efficiënt zijn, zoals alles in judo. Anders verspil je energie en dat is tegen het principe seiryoku zenyo. Binnen de ene seconde tussen waarneming en handeling, moet een strategisch en doordacht moment zitten, waarin de geoefende judoka afwegingen maakt over de veiligheid van hemzelf en zijn uke. In een flits moeten de pros en cons van zijn plan doordacht worden, en moet een doordachte beslissing worden genomen. Bij een foute keuze is hij of uke in gevaar, en wordt het ippon tegen door een overname of erger.
Om deze split-second fase goed te doorlopen, moet de judoka dus de vrije geestestoestand hebben waarover ik op dit blog al zo vaak heb geschreven. Angst, woede, of elke spanning, maken het denkproces kapot. Verkeerde ademhaling, zonder de rust vanuit de hara, evenzeer. Er moet een vredige kalmte in de judoka zijn om doordacht te handelen.
Om dat te bereiken moet de judoka dus ook een geestelijke ma-ai hebben ten opzichte van wat hij doet. Een vrije geest heeft de juiste afstand ten opzichte van de situatie en ook dat is bepalend voor het slagen.
Toepassing buiten de tatami
In de judo toepassing die Jigoro Kano voor het alledaagse leven heeft, geldt dit evenzo. In gesprekken en menselijke interactie, reageren veel mensen zonder ma-ai en de juiste afstand. Zeker in de technologische tijd, verraden mensen hun spanning alleen al door hoe ze reageren op een piepje of geluidje van hun telefoon. Men is niet geconcentreerd op een gesprek wat men voert, want men laat zich continu afleiden. Anderzijds kan men in een gesprek nauwelijks meer nadenken. Een gesprek lijkt tegenwoordig vaak meer op een optreden bij Matthijs van Nieuwkerk. Ja, de wereld draait door als we praten alsof we een mitrailleur moeten imiteren. Als je geen hyperactieve stoornis hebt, zou je hem krijgen van de snelheid en het gebrek aan nadenkende distantie van onderwerpen en personen in gesprekken. Tijd voor reflectie is nodig, ook op de tatami van de intermenselijke verhoudingen. Ma-ai houden, je eigen veiligheidszone waarin je verslagen wordt als je geen afstand kunt nemen.
Judo en gevechtskunsten zijn om meerdere redenen goed om ons alledaagse leven te verrijken. Al was het maar om wat afstand te kunnen houden en daarin veilig te blijven. Ma-ai. Het is een basisprincipe op allerlei terreinen. Het is zoiets als: blijf kalm, adem rustig in en uit en tel tot tien (of minder). Daarna is wat je doet, beter doordacht, beter voor jou en de ander, en efficiënter in gebruik. Neem die tijd maar...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten