zondag 13 december 2015

Shizen hontai 自然本体

Shizen hontai 自然本体  (of shizen tai) is het Japanse begrip voor de 'natuurlijke houding' die een judoka normaal zo goed mogelijk moet behouden. Natural posture, het wordt ook door de IJF steeds meer gezien als de basis zelfs voor het wedstrijdjudo, tegenover de gebogen houding die men tien jaar geleden nog zo veel zag. Wat is het eigenlijk?

In kata is het 'natuurlijk postuur' uiteraard een onderdeel van het geheel, je kunt geen waardig kata doen als je lichaam als een zak aardappelen beweegt. Eigenlijk is het bewegen en stappen (suri ashi) in het judo onmogelijk te beleven zonder het gevoel van de natuurlijke houding bij het staan.  Ik schreef eerder iets over shizentai toen ik iets zei over shisei. 
  • shizen 自然 = de natuur, het natuurlijke
  • hon 本 = fundamenteel, de grondslag
  • tai 体 = het lichaam
Je mag het denk ik vertalen met de 'fundamentele natuurlijke lichaamshouding'.

Toch zie ik in de beschrijvingen die ik zelf 3,5 jaar geleden in het blog shisei aangaf, vooral veel nadruk op de positie van de voeten. We vinden dat ook terug op "judopedia". Is het van belang in hoeveel graden de voeten staan? Is het wezenlijke dat de voeten ca 30 cm uit elkaar staan (bij breedgeschouderde mensen iets meer)? Is er ook bij mijzelf voortschrijdend inzicht? Jazeker.

Staan vanuit je buik

In het boekje 'tai otoshi' van Tokio Hirano vond ik iets wat waarschijnlijk nóg fundamenteler is:
De romp recht houden, de benen lichtjes geplooid en het gewicht van het lichaam op het voorste gedeelte van de voeten brengen, al de kracht geconcentreerd in de buik. (pagina 4)
Het laatste zinnetje laat zien dat Hirano heel goed wist dat in judo alles uit de hara komt. De natuurlijke lichaamshouding is een kwestie van concentratie. In de buik, de plaats waar alle kracht geboren wordt - adem en balans - en dus niet concentreren op de voeten of de schouders.

Essentieel voor heel de lichamelijke balans is de ademhaling en daarvoor gebruik je de longen, maar de diepte komt van onderen. Ik heb er al vaker over geschreven. Mensen die bezig zijn met ki of stress-therapie weten dat uiteraard allang. Of je staat of (seiza) zit of ligt, of beweegt: het is natuurlijk als de stroom vanuit de 'buik' klopt. En het postuur wat daarmee samenhangt, legt de nadruk dan meer op de heupen dan op de voeten. Hoe het bovenlichaam is - heel breed of heel smal - doet er niet toe. Men kan ook met de armen gespreid of in een halve 'aanvalspositie' (zoals bij karate en andere striking arts) volledig 'natuurlijk staan'. Ook op één been kan men in principe shizen staan - gelukkig maar want anders verloor een judoka zijn natuurlijkheid meteen als hij zijn voet verplaatste! Als we stil staan, op een natuurlijke manier, is dus alleen van belang dat de hara goed zit/staat. Voor de voeten betekent dat bijna altijd, dat - zoals Hirano zegt - het gewicht op de voorkant van de voeten rust en niet op de hielen met gestrekte benen.

Van daaruit is er dus ook zoiets als 'natuurlijk bewegen'. Wie de natuurlijke houding kwijt raakt als hij zijn lichaam beweegt, verliest zijn balans en dan gaan de andere natuurwetten werken, vooral die van de zwaartekracht. Iemand die echt gevorderd is in deze natuurlijkheid, kan bij de kumikata aan de krachtsdosering en beweging voelen of iemand zijn natuurlijke balans mist. Ik stel me voor dat top-aikidoka hier een boekje over kunnen schrijven... zij voelen het al als iemand hun pols aanraakt.

Wie deze principes vergeet, heeft op voorhand verloren van iemand die het wel heeft. Het zou voor judoka op en buiten de mat een tweede natuur moeten zijn. Dan lopen we dus niet in fitness-stand alsof onze oksels ontstoken zijn, maar in rust en waakzaamheid, de benen soepel in plaats van strak, bijna-meditatief één met de natuur, de adem vanuit de buik.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten