De waardigheid van de judoka door Jigoro Kano

Kano's leer geen museumstuk.
Wel veelkleurig...

De laatste tijd heb ik vaker met een kritische ondertoon geschreven over de idealen van Jigoro Kano en de (on)haalbaarheid ervan. Al zijn veel van zijn ideeën erg ritueel en algemeen, toch hoeven ze uiteraard niet de prullenbak in en zijn ze voor judoka heus van waarde. Daarom vandaag een integrale vertaling van een artikel uit 1917 (Judo, Volume 3, Issue 11, November 1917) en ik moet zeggen: dit stuk is opvallend concreet. We kunnen er zeker iets van opsteken, als we ook maar kunnen relativeren dat judo opvoedkundige handreikingen doet die je zélf moet invullen, en geen echte vaste moraal aanbiedt. Maar als er één stuk demonstreert hoe waar dat is, dan wel dit. Want alles wat Kano hier zegt, moet je zelf doen en is voor iedereen anders.

De waardigheid van de judoka door Jigoro Kano

"Wat bepaalt de waardigheid van iemand? Er zijn verschillende facetten die iemands waardigheid bepalen, maar in eenvoudige termen kan men ze samenvatten in vijf componenten: etiquette, lifestyle, beschaving, arbeidsethiek en idealen.

Etiquette

Etiquette bepaalt iemands voorkomen en manieren. Een correcte houding is een vereiste voor goede manieren, maar ook iemands persoonlijke voorkomen en kleding... Mensen denken nogal eens dat het veel kost om kwalitatief goed voor de dag te komen, en dat het boven hun stand is. Kwaliteit en extravagantie zijn echter twee totaal verschillende dingen. Ongeacht iemands sociale klasse, zouden alle mensen verspilling en extravagantie moeten vermijden. Mensen die minder te besteden hebben moeten de tering naar de nering zetten. Wat je positie in het leven ook is, het is belangrijk om je bewust te zijn wat wel en niet respectabel is in jouw situatie.

Laten we ook letten op hoe iemands karakter overkomt op anderen. ... Manieren worden gedragen door de onderlinge afspraken en conventies in een samenleving, en men vermijdt alles wat anderen in problemen brengt of aanstoot geeft. Judo training maakt het cultiveren van zulke kwaliteiten gemakkelijker. Een correcte houding wordt benadrukt in het doen van Kata en Randori, en alle handelingen worden verzorgd uitgevoerd. De training begint en eindigt altijd met Rei, en de dojo is een plaats waar manieren worden verfijnd.

Er kan echter niet worden gezegd dat alle judoka streven naar zulke zelfverbetering. Als de intentie waarmee men judo doet, alleen een sportieve activiteit is zonder het beleven van de geest, zal zulke training uiteraard de belangrijke aspecten van zelfverbetering missen. Alle judoka moeten opletten dat ze zowel lichaam als geest oefenen. Het is mijn hoop dat ze hun manieren en etiquette aanpakken zoals ze ook hun technische verbetering nastreven. Als iemand in seiza zit in de dojo, en er ontevreden over is omdat hij denkt dat hij het alleen maar moet uithouden vanwege een dojo protocol, zal zo iemand terugvallen in nonchelance als hij weer thuis komt. ... Netjes zitten in de dojo is niet alleen iets van een protocol, maar het is de vereiste houding om iemands manieren te verfijnen als mens.

Lifestyle

Tokyo lifestyle

Het volgende thema is hoe iemand zijn leven inricht. Verstandig leven staat voorop. Het allerbelangrijkste is dat mensen zuinig leven. Als je meer te besteden hebt, geef het alleen uit aan dingen die nuttig zijn. Een student moet gebruiken wat beschikbaar is om zijn lichaam kracht te geven en kennis te verwerven. Een volwassene moet zijn middelen gebruiken om zijn bedrijf te ontwikkelen en zijn familie en vrienden te kunnen ondersteunen, of bij te dragen aan de samenleving of de staat. Je geld uitgeven of sparen voor uiterlijkheden zou de laagste prioriteit moeten hebben. Als je die aanpak vasthoudt, heb je altijd genoeg middelen zonder dat je goede naam te grabbel wordt gegooid en bewaar je je waardigheid.

Als iemand maar weinig bezittingen heeft, zou het onwaardig zijn als hij veel geld zou uitgeven aan levensonderhoud. Kies om in een klein huis te wonen en goedkope kleren te dragen. Als je zo nederig leeft, zal het je nooit aan manieren en rei ontbreken, je kunt je hoofd hoog houden en niemand tot last zijn. Als je op die manier verstandig leeft kun je je mogelijkheden versterken en eventueel op den duur een bloeiend leven leiden.

Beschaving

Het volgende thema is een beschaafde omgang met elkaar. Dat is ook onlosmakelijk verbonden met iemands waardigheid. Taal is de manier waarop mensen hun ideeën kunnen presenteren. De manier waarop iemand iets zegt, is van grote verhevenheid. Er zijn mensen die onafgebroken kletsen zonder nadenken en zonder een ander aan het woord te laten. Zo iemand wordt door anderen niet gewaardeerd en onwaardig bevonden. De gewoonte om anderen te bekritiseren of omlaag te halen, is schadelijk en biedt niemand voordeel. Meedoen met zinloze gesprekken, zonder enige verstandige inhoud, of door obscene taal te hanteren, maakt iemand tot onderwerp van afschuw. Daarom moet men zorgvuldig zijn, zo gauw men de mond opent naar anderen. Ook is het netjes om te zorgen dat woord en daad niet van elkaar afwijken, en zelfzuchtigheid en ongeïnteresseerdheid voor anderen te voorkomen. Al die dingen halen iemands waardigheid omlaag.

Arbeidsethiek

Het volgend thema gaat over iemands arbeidsethiek... Als iemand zijn positie gebruikt voor persoonlijk voordeel en bij zijn bazen slijmt om speciale gunsten te verkrijgen, zal hij zeker zijn waardigheid besmeuren. Een judoleraar die een kracht heeft ontwikkeld die boven anderen uitstijgt, zal een waardig man worden bevonden als hij het onvoorwaardelijk gebruikt om gerechtigheid hoog te houden of zichzelf te rechtvaardigen als zijn rechten worden geschonden.  Aan de andere kant, iemand waardigheid wordt hevig beschadigd als hij wordt meegesleept in een ruzie of gevecht, bedrogen wordt, besmet is met winstbejag, of een werktuig wordt voor de machinaties van politici. Deze en andere aspecten, zoals iemands levensstijl, beschaving en arbeidsethiek, zijn allemaal zaken die in de oefening van judo worden aangestipt en als zodanig is het een geschikt werktuig om iemands waardigheid te ontwikkelen. Als waardigheid wordt bezien vanuit de tradities van bushido, door het onderhouden van de deugden van eenvoud, zuinigheid, trouw en een gevoel voor eer, alsook het ideaal om iemands geestelijke en lichamelijke kracht met maximale effectiviteit te benutten, terwijl men anderen hoogacht en helpt zijn doelen te bereiken, dan kan judo zeker de waardigheid van elk individu opbouwen, in het proces van streven naar perfectie van de mens.

Er moet wel bij gezegd worden dat zonder daartoe te zijn aangespoord, sommigen zich louter op techniek concentreren en de geest van het judo vergeten. Een judoka moet waakzaam zijn en opletten dat hij niet in slechte gewoontes vervalt, en tegelijk bereid zijn om anderen bij te staan als zij hun eigen tekortkomingen ontdekken.

Idealen

Tenslotte, sta me toe om te spreken over de waardigheid in relatie tot idealen. Alle menselijke activiteiten zijn getekend door een of ander ideaal. Ongeacht wat dat ideaal kan zijn, het is altijd een kwestie van groot belang. Als het ideaal laag is, zal de bijbehorende handeling ook op een laag niveau blijven. Maar als het ideaal hoog wordt gesteld, zal de handeling zelf ook verheven zijn. In beide gevallen wordt iemands waardigheid bepaald door het niveau van zijn ideaal. Een man die prestige zoekt, zal handelen op een manier die uitgestippeld is om het verschil te maken. Een man die winst wil maken, zal een weg gaan die gedicteerd wordt door dat doel. Een man die macht en invloed wil verwerven, gedraagt zich overeenkomstig dat doel. Iedereen die wordt geleefd door zulke strevingen, zal echter egocentrisch zijn, en uiteraard afdalen tot de diepten van de vulgariteit.

Het is wenselijk om hogere idealen te omarmen, idealen die uitstijgen boven prestige, winst en macht, en om zo te handelen. Het uiteindelijke doel van judo is om de perfectie van de mens te zoeken, om zo bij te dragen aan de samenleving. Niet om de eigen zelfzuchtige verlangens te bevredigen. Maar goed, om de betekenis van judo te snappen en overeenkomstig zijn geest te handelen, betekent dat elke handeling gebaseerd moet zijn op het hoogste ideaal. Op die manier wordt iemands waardigheid verheven. Kortom, het verlangen om slechts één aspect van judo re leren, betekent dat iemand niet succesvol kan zijn in het bevorderen van een grotere waardigheid. De echte studie van judo leidt op een natuurlijke manier tot het cultiveren van waardigheid."


-- Volgende week: nog iets meer over idealen en het streven naar perfectie.