Witter dan wit - waarom een wit judopak

Dat een judogi normaal wit is, is niet alleen mijn opvatting als judo-purist. Ik heb in 2012 een artikel van Mark Lonsdale vertaald waarin deze betoogt dat een judogi wit hoort te zijn. Dat blogje is meer dan 1000 keer gelezen, en dat gaat nog steeds door. Dat een judogi voor mij dus ook niet blauw moet zijn, en al helemaal niet als er geen wedstrijd wordt gedraaid waarbij dat verplicht is, volgt daar uit. Het zou in een doorsnee judoles niet moeten mogen, als er geen zware reden voor is.

Wabi sabi

In dat laatste artikel van mijn hand daarover, in 2014 betoogde ik dat:

De kern van de zaak is, wat ik zelf ook al vaker heb aangedragen, het Japanse concept van esthetiek. Lees mijn stukken over wabi-sabi (侘寂) hier en hier wat ik daarover zei tijdens een lezing in Amsterdam twee jaar geleden.

De kern van de zaak is: het blauwe judogi is in de ogen van de Japanners gewoon oerlelijk. Want voor een Japanner is schoonheid vooral 'natuurlijk'. Nu kunnen de Japanners er tegenwoordig ook wat van om onnatuurlijke dingen te produceren, en Tokyo is vol van kunstmatige en lelijke kleuren. Maar bij judo is het wél zaak om zo dicht mogelijk bij de concepten van jû en seiryoku zenyo te blijven, tenzij je vindt dat principes niet belangrijk zijn of zo.

Welnu, vanuit oogpunt van esthetiek, is een natuurlijk-wit judogi 'mooi'. En daarmee is volgens de auteurs van dit artikel eigenlijk ook het echte ongebleekte judogi bedoeld. Dat ongebleekte katoenen gi, wat door sommigen die het niet kennen als 'niet schoon wit' wordt beschouwd, is in de ogen van de echte Japanner 'wabi-sabi' ten top. 

Na mijn bezoek aan Tokyo vorig najaar kijk ik tegen die Japanse 'idealen' wel wat relativerender aan. 'Mooi' is niet van toepassing op veel dingen in Japan...

Natuurlijker?

Bovendien moet ik zeggen dat ik ook een wat genuanceerder visie heb gekregen op het mooie judogi, dankzij iemand die in Japan woont en ook weet waarover hij praat als voormalig katoenplanter: 

De term 'natuurlijk keikogi' betekent duidelijk dat die gemaakt is van ongebleekt katoen (hoewel katoen niet op natuurlijke zijn structuur krijgt, anders dan zich vastklampen aan andere draden in een katoenbol)  Gebleekt katoen, (...) wordt heel vroeg in het fabricageproces gebleekt. 

Waarom wordt katoen gebleekt? Ik denk dat het vooral vanwege gevoelens van stijl is, en daarvoor, om te kunnen concurreren met altijd stralend witte, nieuwe synthetische draden. Maar geloof me, er is niets natuurlijks aan uiteengeplukt, getrokken, gestoomd, gedraaid etc. katoen, die dan tot draad wordt gemaakt, gebleekt of ongebleekt, behalve dan de katoen zelf. 

Ik weet niet of men wil verdedigen dat het enige 'echte' judo keikogi is gemaakt van ongebleekt katoen, en dat te verbinden met de Japanse gevoeligheden. Maar het is zeker waar dat het een nederig en prachtig materiaal is. Bleken verandert de eigenschappen iets, maar het verandert het niet in een metallic draad, of gouddraad. (Lance 'NBK', Judoforum 12-12-2014)  

Dat is natuurlijk waar. Waarom het hele fabricageproces van katoen normaal vinden, alleen het bleken niet? O ja, de draden worden ietsje soepeler van het bleken. Ongebleekte katoenen judogi zijn als ze uit de verpakking komen iets stugger en ruiken ook naar jute zakken of zoiets. Is dat het natuurlijke gevoel? Of komt dat, zoals Lance onlangs uitlegde,

"Natuurlijke katoen bevat oliën en verontreinigingen die de katoen beige of 'off white' laten zijn. Na enige tijd, ook zonder bleekmiddelen, wassen deze stoffen er uit en maken de katoenvezels bijna wit." (Lance 'NBK', Judoforum 26-2-2016)

Ah vandaar! Mijn ongebleekte judogi zijn nu allebei lekker soepel, witter dan eerst en ze ruiken... naar mijn wasmiddel.

Is het het waard?

Daarnaast is het ook nog eens zo, dat een échte mooie ongebleekte katoenen judogi ontzettend kostbaar blijkt te zijn. Ik heb zelf dus twee ongebleekte gi, die weliswaar na het wassen steeds wat witter worden (ook als ik ze met bontwasmiddel was) en die waren goedkoop. Maar de puristen zeggen: 

Natuurlijke jūdōgi bestaan nog steeds, als echt handwerk. Zo'n jūdōgi zal gewoonlijk veel duurder zijn, normaal ongeveer £2000.  (24e bulletin van de Kano Society)

Ahum. Hallo! Zeg maar 2500 euro? Kijk, natuurlijkheid heeft zijn prijs. Maar mag ik zeggen dat zoiets wel 'snobistisch' kan overkomen? Is dat de geest van het judo? Ik vind dat meer geld wegsmijten. 

Wit is goed. Natuurlijk wit kan mooi zijn, maar niet tegen elke prijs. En dan... hoe natuurlijk kan katoen dus überhaupt zijn? Als het maar katoen is, en dus geen mix met kunstvezels. Maar verder is het wel goed, zolang het maar schoon is, niet vol patches, en... wit.

Voor een laatste keer Lance:

Ik denk dat de nadruk op wabi sabi en ongebleekt katoen ook kan worden overdreven. Op het laatst wordt het een soort eigen pretentie, en dat is ook niet bepaald traditioneel. (Lance 'NBK', Judoforum 26-2-2016)

Juist ja.

Sommige Japanners (en Aziaten) denken misschien anders. Geïnspireerd door LaoTsu die eens schreef: 

見素
抱樸

Toon de volheid van pure zijde
Omhels de eenvoud van ongekloofd hout

Jazeker, dat lijkt de weg van jû, maar niet tegen elke prijs en zeker niet als het snobistisch wordt. Dan is gewoon wit goed genoeg en kunnen blauw en ongebleekt allebei een verkeerd signaal worden.