Judoka met oranje band zijn vreselijk hard...

... om mee te trainen. Ik heb eens gehoord dat een ervaren sensei zei dat judoka met een oranje band "vreselijk zijn om mee te trainen". Ze hebben geen witte band meer, zijn geen beginners dus, maar ze hebben er wel plezier in dat ze al meer geleerd hebben dan die witte- en gele-banders in de rij achter hen. Ze zijn vaak wel stoer. Ze willen best vechten met judoka die groen of hoger zijn. Want ze willen zich kunnen bewijzen. Maar ze zijn veel gevaarlijker in de training dan iemand met een zwarte band. Want ze missen de fijne controle die een dangraadhouder wel geacht wordt te hebben, en ze snappen nog niet de impact van de technieken - en zoals ze eigenlijk bedoeld zijn.

Ik herken er wel iets van, ik zie regelmatig judoka met de 'nationale trots' om hun buik geknoopt en bij een paar jongere judoka in de groep die voor de onze trainden, heb ik inderdaad heel wat 'overmoedig geklungel' gezien. En ook in mijn eigen groep... heb ik de meest pijnlijke ervaringen niet gehad met de sterke danhouders, maar wel met een judoka met oranje (of groene) band. Omgekeerd werkt dat overigens ook zo. Afgelopen week had ik randori met een jonge judoka met een groene band, die niet goed snapte wanneer je moet opgeven. Eerst dacht ik dat hij in een verwurging bleef, zo laat wilde hij aftikken. Later had ik hem in tate shiho gatame die erg stevig zat, maar weer niet willen opgeven tot hij zich zo had vastgedraaid dat zijn nek serieus pijn deed. Hmmm erg vervelend, voor hem en voor mij want ik voel me toch opgelaten als anderen door te stoer gedrag pijn hebben.

Energie delen is sterker

Wat is het probleem? Het vraagt enig inzicht om te zien dat judo geen harde sport is, waarbij je je moet bewijzen door stoerheid of kracht. Het gaat om beheersing. Wie zo halverwege de kyu-graden is, heeft een basis van sommige technieken. Hij weet hoe ze werken en maakt niet meer de beginnersfouten van een 'aarzelende zachtheid': het gebrek aan power en snelheid. Maar wat is de clou van judo voor gevorderden? Is het niet dat ze donders goed weten dat ze met een techniek die ze toepassen iemand vreselijk pijn kunnen doen? Maar dat ze juist - omdat ze de hardheid van de technieken écht kennen - er in groeien om ze zacht en veilig toe te passen? Als degene met wie ze trainen dan ook maar soepel meedoet en geen domme dingen doet.

Anders gezegd: een worp uitvoeren zodat hij zit, kán op volle kracht slagen. Dat zal een oranje-bander graag proberen. Maar een échte gevorderde zal diezelfde worp technisch zó uitvoeren dat het hem niet zelf alle energie kost, én dat zijn uke veiliger valt. Want daarvoor heeft tori dan nog genoeg energie en hij gebruikt de energie van uke. En dat is dan perfectere controle. Voor beide judoka, want je moet het samen goed doen. Dat had ik laatst met een shodan met wie ik trainde. Ze zei naderhand: "wat werp jij lekker". Tsja, maar dat doet zij óók. Je hebt samen gevoel, controle en dan val je ook fijn. Toen ik afgelopen week met haar randori newaza deed, voelden we dus precies aan van elkaar waar de grens ligt, zonder overdreven stoer gedoe gewoon ophouden waar nodig.

Het hard en sterk uitvoeren is weliswaar soms een voorbereidende fase om te leren hoe het uiteindelijk moet. Een judoka moet namelijk leren welke krachten er gepaard gaan met judo. De oranje-bander zal waarschijnlijk denken dat het zijn eigen kracht is die de techniek maakt. Hij moet dat ervaren om te snappen wat power en snelheid betekenen in judo. Maar de zwarte-bander heeft geleerd hoe hij diezelfde hoeveelheid power en snelheid van die techniek déélt met zijn partner. De laatste kent de hardheid van het judo, maar maakt het zacht en flexibel door zijn gevoel bij de ander. Waardoor het niet zijn eigen kracht alleen is.

Jû

Het is goed dat er graden zijn, en goed dat er halverwege, zo rond oranje en groen, nog geen perfectie is. Dat zou te snel zijn. Judo is jarenlang werken, stap voor stap. En zelfs de hogere danhouder leert nog. Maar de essentie van het judo, het element van jû, het meegeven, het overnemen van energie, het soepele en het veilige, is zeldzaam bij judoka met een oranje band.  

En dan hebben we het nog niet eens over het mentale element. Want de hoogmoed dat je je moet bewijzen als je nog niet eens halverwege de kyu-graden bent... ach ja, de essentie van judo is wellicht eerder dat je de nederigheid hebt om je eigen zwakheden te kennen. De grootste overwinning beleven in de overwinning op jezelf. Wie dat kan, valt en rolt ook beter dan degene die zijn val nog niet wil nemen. In alle opzichten. 

Als je het zo bekijkt, is een oranje-bander een harde judoka, en een zwarte-bander een zachtmoedige. De laatste zal je vliegles kunnen geven en strak laten landen. Maar je komt beter terecht dan bij de eerste. Omdat de laatste geleerd heeft dat je grootste kracht je meegeven is met elkaar.