Kuzure en kuzushi

Kuzure kami shiho gatame. Een variatie op een vierpuntscontrole.

Kuzushi. Balansverstoring.

Waar?

Hmmm… Nee.

Zo leren we het misschien wel áán, maar het ís het eigenlijk niet.

Laten we eens kijken naar wat deze twee begrippen gemeenschappelijk hebben.

Ze beginnen allebei met ‘Ku’. En toevallig is dat in het Japans niet toevallig deze keer.

崩れ, kuzure, komt van 崩れる, kuzureru. En dat betekent niet: variëren.

崩し, kuzushi is de toestand na kuzureru. En dat is geen: balansverstoring.

Etymologisch is 崩 het Chinese woord 'bēng', en dat klinkt al lekker agressief, zo van ‘beng’, een dreun. Haha, toevallig is het dat ook. Het betekent namelijk: in elkaar storten, in stukken vallen, kapot gaan.

Kuzushi in judo en aikido is dan ook veel heftiger dan we denken. Het betekent niet dat we uke als zodanig gaan slopen (dat denken veel judoka de hele tijd) maar dat uke niet meer op zijn benen kan blijven staan, dat zijn balans vernietigd wordt, dat hij móet gaan vallen. Balans-vernietiging zou een betere vertaling zijn dan balans-verstoring, dat laatste is véél te tam.

Kuzure in judo, wordt alléén gebruikt bij katamewaza. Logisch als je bedenkt dat het niet ‘variatie’ betekent, maar ‘kapot’. Kuzureru is dus ‘kapot maken’ en kuzushi ‘kapot gemaakt’. In nagewaza is een worp die kapot is, geen techniek meer, maar een fail. Met een kapotte worp kun je niet werpen of controleren. Met een variatie nog wel, dan is het principe namelijk intact en daarom noemen ze dat in het Japans ook geen kuzure. Met een kapotte houdgreep kun je nog wel controleren, en een kuzure kami shiho gatame (崩上四方固) is nog steeds een vierpuntscontrole, maar de gewone kami shiho gatame is helemaal weg, die is kapot gemaakt door je lichaam er half dwars op te leggen met het hoofd van uke vrij in plaats van onder je buikje, of door één been te strekken. O ja, ik snap wel waarom men over een variatie is gaan spreken. De leek ziet het verschil niet hoor.

Laat iedereen het maar vinden zoals ze willen. Als je in Japan Tenki-no-kuzure 天気の崩れ hoort, denk dan niet dat het gaat om wisselvallig weer. De kuzure van de ten (hemel) ki (kracht/geest) is zoveel alsof de hemel over je heen komt. Wat wij een wolkbreuk zouden noemen. Alsof de sluizen van de hemel opengaan en er daarboven niets maar dan ook niets binnenblijft. Op dat moment zegt niemand meer dat zijn 気/ki een softe kracht is, want dan kom je namelijk gebroken thuis.