Ontspannen in het pakkinggevecht

Destijds schreef ik op mijn webpagina Mitesco.nl al eens over kumi-kata. "Vastpakken. Dan denken we aan kumi-kata, om het maar eens op zijn Japans te zeggen. Wat betekent dat woord eigenlijk? Kumi-kata 組方 bestaat uit twee begrippen/kanji die iets zeggen over wat we in judo eigenlijk doen. 

Het kanji 方 = kata. Dat betekent: "de manier waarop, een weg", maar op een andere manier dan de weg in ‘ju 柔 do 道’. Weg hier als ‘methode’, technisch en niet spiritueel bedoeld. (Ook niet te verwarren met 'kata' 型 of 形, de 'vorm' van het judo kata) Vanuit het Japans is 'kata' in 'kumi-kata dus richtinggevend’, maar ook als een soort principe. 

Het kanji 組 kumi vertalen we gemakkelijk met ‘grijpen’ Maar eigenlijk betekent het veel meer “groep, team, verband, paar” en het komt van het Japanse 組む: kumu: verenigen, associëren, samenvlechten.

Letterlijk betekent kumi-kata dus niet zomaar ‘vastpakken’, maar: “Een manier om je met de ander te verenigen”. Kort gezegd: teamwork met je handen.

Het originele Japans drukt daarmee iets uit van wat judo ten diepste wil zijn. Het heeft niets te maken met agressie of geweld, maar met verbinding tussen twee mensen. Het ‘vastpakken’ is een middel tot een hoger doel van judo. Een manier om tot vereniging te komen."

De manier waarop veel judoka echter hun pakkinggevechten doen, is niets wat lijkt op vriendelijke vereniging, maar meer op bruut geweld. Dikke kragen, sterke spieren, niet voor niets dat sommigen judo wel eens oneerbiedig 'pyjama wrestling' noemen. Het is allemaal knetterhard. Jigoro Kano had daar een hekel aan, en dan moeten we bedenken dat hij waarschijnlijk zou gruwen van de moderne judogi - in zijn tijd waren dat dunne jasjes met korte mouwen die zouden scheuren bij het pakkinggevecht van nu.

De mouw en revers van de tegenstander moeten de meeste tijd licht worden vastgepakt (gripped lightly). Als iemand dat niet doet en heel sterk vastpakt, wordt hij op zijn beurt gehinderd omdat hij niet in staat is om op het juiste moment totaal vrij en snel te handelen. (Jigoro Kano, Judo Memoirs, p.40)

Judolegende Tamio Kurihura zegt daarom over de balans tussen kracht en ontspanning bij de gewone kumi-kata:

"Pak de judogi van de ander alsof je een ei in je hand hebt." (Kurihara, Meisterliches Judo, p.25)

Dat geldt óók en vooral als je partner denkt dat hij je moet slopen met zijn pakking. Laat je dan niet verleiden tot een potje trekken en sleuren. Het leidt alleen tot actie/reactie in de verkeerde richting. 

Maar als je in die lichte pakking je kans (debana) dan voelt, pak dán stevig vast en werp vastbesloten. Maak je vingers sterk en soepel om razendsnel af te wisselen tussen het vastpakken van een ei, en het grijpen van een steen. Dat lijkt de Japanse manier van succes op de mat, het gevoel wat zichzelf niet verraadt, maar de perfectere controle heeft met de vingertoppen. Zoals Kano zegt: "om op het juiste moment totaal vrij en snel te handelen."

Nu nog judoka vinden die dat gevoel zo hebben. Eerlijk gezegd hoop ik er nog eens een tegen te komen.

Hoe sterker iemand jou grijpt,
hoe meer jij moet ontspannen