Wat veel belangrijker is bij deze technieken, en dus ook bij de armklemmen/kansetsuwaza in het judo, en de beenklemmen (die we nog in het katame no kata kennen als ashi garami (足絡), maar die in het jujutsu nog gewoon onderdeel van de lol zijn) is dat de pijn van de klem je wel leert om stil te liggen.
Of men het nu 'kyo' 教 - leren) noemt, of 'garami' (絡 = raku: omslingeren, inwikkelen, verbinden, ook wel bekend van 連絡 renraku, combinaties), of hishigi 挫 = letterlijk: verstuiken, 'moedeloos' maken, en dus niet per se 'overstrekken'). Het zijn mooie woorden voor iets wat voor uke heel pijnlijk is. Indien niet goed aangelegd, zelfs mogelijk om een ledemaat te laten 'knappen' of minstens te ontwrichten. Waarom doen we dit elkaar aan?
Allereerst dit: alle katame-waza (固技) hebben te maken met controletechnieken die niet een worp zijn. Dus dat kunnen Osaekomi-waza (押込技, houdgrepen), of Shime-waza (絞技, verwurgingen) of dus ook Kansetsu-waza (関節技, klemmen) zijn. Controle kan op meerdere manieren, maar het doel van de controle is, dat de ander niet meer kan bewegen. Controle door 'immobiliseren', weer- en roerloos maken.
 |
| ude garami |
Nu weten we van het katame no kata, dat die controle door uke vaak nog getest kan worden. De opgave van tori en uke in het katame no kata is: te laten zien dat de controle zit (tori) maar wel nadat uke een aantal verzetspogingen heeft ondernomen. Maar... bij de kansetsu-waza is dat 'verzet' erg beperkt. Waarom? Een houdgreep zit wel vast maar als je beweegt, heb je geen pijn. Een verwurging die zit, kan in enkele seconden al tot bewusteloosheid leiden. Maar je instinct is: lucht krijgen en dus ontworstelen. Bij een klem is dat niet de bedoeling, want de pijn is intens en die is als enige controletechniek in staat je roerloos te maken omdat de pijn je focus verlegt op het verminderen van pijn en níet het ontsnappen - want dat doet meteen enorm veel meer pijn. Uke controleert als het ware zijn pijn door niet te bewegen... alleen zijn hand om af te tikken.
Om die reden zien we dat mensen (judoka of niet) die niet op de grond liggen, zich door de pijn in eerste instantie in de richting laten duwen die de klem aangeeft. Als de politie bij een aanhouding een armpje omdraait, duwen ze de arrestant in de richting die ze willen en zolang de klem zit, wacht hij roerloos op de handboeien. Aikido werkt heel veel volgens deze 'leermethode'. Uke moet het leren, en dus zijn alle polsverdraaiingen die dan voeren tot een grondcontrole, het doseren van pijn tot het punt dat uke niet meer door ukemi of tai sabaki kan wegkomen en dan is het aftikken.
Judo heeft veel van zijn effectiviteit ingeleverd, uiteraard ook omwille van de veiligheid. Opvoeding door Jigoro Kano was subtieler dan dit soort pijnprikkels. Toch is het spelen met iemands pijngrens een effectieve manier van controle. In het spel op de mat is het wellicht soms wat wreed en niet iedereen vindt het even plezierig. Voor verwurgingen zijn judoka meestal nog iets banger. Maar in de zelfverdedigingssituatie is het net zo efficiënt als de stomp in de maag of de trap tussen de benen. De aanvaller wordt in beslag genomen door de pijn en de verdediger kan de ander dan zijn lesje leren.
In die zin zijn aikido en jujutsu juist door hun pijnlijke technieken, betere leerscholen voor het alledaagse straatgevecht, en leren ze ook in het alledaagse leven dat je soms een niet-fysieke strijd het beste kunt winnen door een ander via een geestelijke pijnprikkel te laten voelen waar de grens ligt. Pijn is niet fijn maar wel goed soms. Zoals mijn sensei vaker zegt "niet te lief!" Het leven is niet lief, doet soms pijn en zowel degene die geeft als degene die neemt, moet er mee leren omgaan.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten