Kage 影: het leven is taai maar wij ook

Je hoeft geen judoka te zijn om tegenslagen te moeten incasseren. En ook geen kickbokser die knock out wordt geslagen. Het leven geeft op zijn tijd aan ieder van ons een flinke klap.

De Japanners spreken dan over kage 影, wat letterlijk 'schaduw' betekent. Volgens Dave Lowry, de bekende budo-kenner die ik twee maanden geleden ook aanhaalde in verband met het kanji voor kata  形, zijn beide begrippen verwant. Want net als bij kata 形 is het rechterdeel van het teken een beeld van de zon die binnenvalt, en die in het raster in het linkerdeel een patroon van schaduwen geeft, en daarmee een 'afdruk', 'silhouet' heeft, wat dan ook alle betekenissen zijn voor kage 影.

Soms is het leven taai, maar bedenk altijd: dat ben jij ook

In overdrachtelijke zin zit de ziel van mensen vol met 'afdrukken' die soms nog lang hun schaduwen werpen over het leven. Je zou kage 影 in dat opzicht zelfs mogen zien als een 'trauma'. Oorlogen en geweld laten diepe sporen na, maar ook kleinere dingen, afhankelijk van de kracht van een persoon. Sommige mensen zijn nu eenmaal sneller gekwetst dan anderen.

Daarom beschrijft Lowry kage 影 ook in relatie tot de budo-wegen. En daarom is judo ook zo goed voor kwetsbare kinderen of volwassenen. 

De bugeisha laat niet toe dat een katastrofe of ongeluk hem overdondert, of zijn emoties overweldigt. Hij laat ook niet toe dat ze een litteken aanbrengen op onze ziel en hem laf en geïntimuideerd achterlaten. Zijn Weg is een product van een cultuur die doordrongen is van het Boeddhisme. De Weg spoort hem aan om de aanwezigheid van calamiteiten te accepteren. Omdat zijn pad er een is die hij kent en die met succes in betekenis is gegaan door mensen voor hem, heeft hij vertrouwen in zijn mogelijkheid om tegenslag te overwinnen of zich aan te passen aan wat komt. (Sword and Brush, p. 90-91)

Een judoka is een taaie mens. Ook als hij christen is, neemt hij de innerlijke houding van de Japanner aan, en kan hij daarmee zijn eigen tradities verrijken - zoals de christenen zeggen dat het kruis van Jezus hun kracht is. Lijden is niet fataal. Een Japanner staat daarom ook netjes in de rij, zelfs na een aardbeving of andere natuurramp. De houding die wij wellicht 'gelaten' noemen en niet positief duiden, is echter een houding van innerlijke kracht. Huilen mag, maar het heeft niet het laatste woord. De Japanner lijdt, maar staat er tegelijk boven. Judo leert door/met vallen en opstaan, te lachen om een val, of spierpijn, of een verlies. Wij kunnen ons aanpassen aan de vele schaduwen die over ons leven vallen, en springen er overheen naar waar de zon wel schijnt. Want daar worden we in getraind: om nooit te blijven liggen.

Ook als het leven dus taai is, kage, laat een judoka zien dat hij zeker zo taai is.