Hadashi 裸足 op blote voeten

Judoka en de meeste andere Japanse gevechtskunsten oefenen Hadashi 裸足. Pardon?

• Hadaka 裸 = naakt, bloot. Kennen we van de 'naaktverwurging' hadaka jime 裸絞, maar als iemand in zijn blootje loopt is dat niet hadaka maar ratai (裸体). O dat Japans haha!
• Ashi 足 = voet/been. Een bekende van de Ashi-waza (足技) uiteraard. We noemen ze 'beenworpen' maar veel technieken waar ashi in voorkomt gaan met een glijdende voet, zoals  Okuri Ashi B/Harai (送足払) Maar of de Japanner ook werkelijk geen verschillende woorden voor 'been' en 'voet' heeft kan een echte deskundige vast uitleggen.

Het staat wel leuk om de Japanse naam voor 'blootsvoets' boven dit blog te zetten - niet omdat Mitesco daarmee de freak uit wil hangen, maar omdat hij gelooft dat enige kennis van Japanse woorden helpt om ons judo beter te verstaan. Daarom ben ik ook erg blij met het nieuwe blog van Loek van Kooten in ons taalgebied. Een Japanoloog die judoka is en er over schrijft. Wow! Ik zou hem bijna vragen hoe je hadashi uitspreekt. Alsof we aan het niezen zijn? :)
Taalkundige verbanden zijn niet alleen interessant, maar ook nuttig. Daarom dat ik ook altijd de verwijzingen maak naar waar de kanji nog meer in voorkomen, zoals hier bij hadaka. En dan ben ik maar een amateur!

Judo op blote voeten

Het lijkt de gewoonste zaak van de wereld, maar waarom doen we judo niet gewoon met schoenen aan? Dan kunnen we ook geen blessures aan de tenen oplopen, of hoeven we ook niet meer zo op te letten met vuil. We lopen toch ook veel lekkerder op schoenen, dan kunnen we beter rennen? Waarom vasthouden aan die 'gekke' Japanse tradities?

Allereerst is het hadashi lopen inderdaad een echte Japanse traditie. In Azië lopen ze sowieso niet binnen in huis rond met de schoenen waar je ook op straat mee rondwandelt. Men wil geen straatvuil in huis, zou je denken - en gelijk hebben ze eigenlijk. Nou ja, traditioneel hebben ze in Japan en Korea geen laminaat of vloerbedekking, maar tatami, rijststro matten. Die houd je iets minder gemakkelijk schoon, je gaat er niet zomaar even met de stofzuiger overheen. Bovendien slijten die tatami natuurlijk sneller als je er met harde sneakers overheen gaat. En dus zetten de Japanners en Koreanen de buiten-schoenen bij de buitendeur, en lopen binnen hadashi of met speciale zori, huisslippers. Dat doen ze thuis en in de dojo. Heel gewoon, dat zijn ze gewend. (In onze gezinnen zie het het overigens ook vaker, dat de schoenen in de gang blijven vanwege hygiëne of andere argumenten.)

Voeten zijn antennes

Maar het échte argument is nog een heel ander. Onze voeten zijn namelijk niet zomaar platte zolen waarop we staan te bewegen. Als we schoenen aantrekken, gaat het gevoel in de voeten zelf verloren in de vlakke of geribbelde zool. Terwijl judo (en andere budo) aankomt op het fijnzinnige gevoel in de voeten en de voetzolen. Elke teen is van belang, de bal van de voet, de hiel. Karateka en andere budo die met traptechnieken werken, zeggen dat je via de voeten energie met elkaar deelt - wat ik me goed kan voorstellen. Judoka hebben het meeste aan de bal van hun voet - staan en bewegen op de hielen is niet de beste positie, dan worden ook de benen te stijf en gestrekt. Licht gebogen benen vragen om een precies gevoel in de voeten- zonder schoeisel.

Judoka delen de energie ook via de mat, en daarin vinden ze een deel van hun balans - die verder uiteraard in de 'heupzone' wordt bepaald, de hara. Maar het contact met de mat wordt heel nauwkeurig vastgesteld, de voeten en hun zones zijn antennes die de hara van informatie voorzien en balansherstel heeft de voetzones ook nodig. Ook voor kracht zetten en stabiliteit is het van belang om in newaza de 'tenen in de mat' te kunnen zetten. En zo kunnen we wel doorgaan. Je moet er niet aan denken dat je dit met schoenen aan moest doen... Daarom dat ook de voetbeschermers van jujutsu van onderen open zijn. Om gevoel te houden met de mat...

Hadashi is dus én traditie, én essentie van het judo. Daarom houden we dat ook zo en nemen we de eventuele nadelen op de koop toe.