Okuri 送

We kennen in het judo twee technieken waarbij het woord Okuri 送 wordt gebruikt:

• 送襟絞 Okuri-eri-jime
• 送足払 Okuri ashi barai

Wat betekent nou dat kanji okuri 送?

Mij is wel eens geleerd dat het 'beide' zou betekenen. Want bij de beenworp worden beide benen weggeveegd, en bij de verwurging beide kragen gebruikt. Hmmm...

Het Japans kent helemaal niet 'beide' als vertaling voor okuri 送...

Wel kennen we in het judo voor 'beide' de volgende kanji:

• ryô 両 (echt 'beide', twee, beide zijden)
• moro 諸 (ook 'beide', maar meer als 'alle', volledig')

Wat betekent okuri 送 dan?

Dat is erg ingewikkeld. Mensen die echt wat van Japanse taal weten, zeggen dat de meest gangbare betekenis is: "zenden, sturen, begeleiden, overdragen". Er zit dus een actieve beweging in die door de één in gang wordt gezet, richting een ander, of een andere richting. 

Op een van de judoforums breken zelfs hogere danhouders zich er het hoofd over. Toch vind ik het eigenlijk niet zo ingewikkeld.

Bij okuri ashi barai lijkt het er op dat het secundaire principe van de worp (okuri), zoals die ook in het nage no kata wordt aangeleerd, niet zozeer zit in het benenwerk. Want daar is het worpprincipe het 'benen vegen' (ashi barai/harai). Het 'sturende' principe zit hem in het werk met de armen. Als er één techniek is waar uke als het ware wordt voortgeduwd, gedreven wordt door tori, is het deze. Tori geeft uke een richting en begeleidt hem met de armen. In het kata zien we zelfs dat hij uke van richting doet veranderen, tegen de normale beweging van het kata in (zijwaarts) ! De beste vertaling voor okuri ashi barai zou in die zin dan ook kunnen zijn: 'sturende beenworp'. Ik zou echter niet zo gelukkig zijn met het idee om het okuri-element in het voetenwerk te plaatsen. Want dat zou het 'harai'-element ondermijnen. Élke harai is namelijk glijdend, vegend, soepel over de mat. Dat is bij okuri ashi barai qua principe niet anders dan bij de ashi barai...

Bij okuri eri jime lijkt het wat moeilijker. Want waar gaat het okuri over? Er zijn uitvoeringen waarbij de kragen gewoon worden vastgepakt en beng-aftikken. Bij kantelingen met deze techniek kan dat zo eens voorkomen. Maar zo is de worp niet bedoeld. Tori 'manipuleert' de beide kragen van uke - letterlijk! Allereerst maakt hij ruimte met de ene hand, een geeft (volgens het katame no kata) de kraag aan de andere hand. Dat zou al een vertaling van okuri kunnen zijn. Maar dat is geen wurgprincipe als zodanig. Wat het wel is, is de glijdende beweging met de kraag, dat wil zeggen, terwijl de ene hand de kraag vastheeft, beweegt de andere hand met de kraag over de borst (richting de navel zal ik maar zeggen) en zo beweegt, stuurt hij de verwurging aan naar de voltooiing. Mij lijkt dat in dat laatste het okuri-element zit. Inderdaad, als deze verwurging goed zit, glijdt uke er door de beweging van uke's handen (én de optrekkende beweging in het katame-no-kata) in als een vis in het net. Hij wordt er als het ware 'in-gestuurd'. De redelijk gangbare vertaling met 'glijdende kraagverwurging' is dan ook behoorlijk correct.

Is dit een sluitende verklaring? Geen idee eigenlijk. Het Japans is een ingewikkelde taal, en binnen het judo wordt het ook nog een soort 'vaktaal'. De Japanse namen zijn echter geen leuk etiketje, maar betekenen iets van het principe. Altijd. Het blijkt ook voor judoka met een 7e dan of hoger echter geen Gefundenes Fressen te zijn, lees ik. Net zomin als de uitvoering van de techniek trouwens. Aangezien beide 'okuri'-technieken echter in Kano's basis-randori-kata zitten, kan men uit die grammaticale leer echter wél de taalkundige grammatica afleiden. Denk ik zo. Willen de échte deskundigen onder mijn bloglezers me corrigeren als ik er naast zit? Dank u!