Kata (1) indelingen en doelen

Naar aanleiding van het blog van twee weken geleden “Kata en randori” wil ik nu enkele blogs gaan wijden aan kata in het algemeen.
Het is waarschijnlijk goed om enkele onderverdelingen te maken om zo beter te begrijpen waar het bij kata om gaat.

Naar aanleiding van wat Cichorei Kano zegt, moeten we allereerst zien dat alles wat ‘scripted’ (voorgeschreven) oefening is, ‘kata’ mag worden genoemd.
Daarbij kunnen we verder onderscheiden tussen:
- de traditionele en gestandaardiseerde vorm – door een instituut als de Kodokan vastgesteld
de traditionele en gestandaardiseerde vorm – niet door een instituut als de Kodokan vastgesteld
- de “private“ vorm van een leraar
- de ad-hoc-vorm van een leraar

De laatste ‘kata’ zijn bekend. We doen ze namelijk in alle judolessen, alleen nóemen we ze ‘techniektraining’, maar wat de leraar daar leert, is wel degelijk precies voorgeschreven. Toch noemen we dat zelden kata. Verwarrend eigenlijk, want het is niets anders dan dat.

Jigoro Kano had echter een heel duidelijk beeld van wat zijn judo moest zijn. Nooit iets doen zonder heldere doelen!
Daarom had zijn Kōdōkan-Jūdō drie doelen:
-- Methode van aanval en verdediging
-- Lichamelijke opvoeding
-- Geestelijk-morele volmaaktheid

De kata die hij samenstelde (let wel: niet máákte) correspondeerden met deze doelen.
Daarbij ontstaat vanuit de doelen spontaan een nieuwe indeling.

Voor de aanval en verdediging:
1) Randori-no-Kata: waarbij uiteraard ook de lichamelijke opvoeding en de morele dimensie impiciet aanwezig zijn.
2) Shobu-no-Kata: Kata voor zelfverdediging

Voor de lichamelijke opvoeding:
(3) Taisō-no-Kata.

Voor de geestelijk-morele volmaaktheid:
(4) Ri-no-Kata: Kata om de fundamentele principes en theorie beter te begrijpen

De Kodokan kata in deze vier groepen:

(1) Randori-no-kata (乱取の形)
Nage-no-Kata (投の形) vormen van werpen
Katame-no-Kata(固の形) vormen van controleren

(2) Shobu-no-Kata of Shiken-shobu-no-kata (真剣勝負の形) gevechtsvormen
Kime-no-Kata (極の形) vormen van beslissing
Kōdōkan-Goshinjutsu (講道館護身術) kunst der zelfverdediging - nieuwe vormen Joshi-goshin-ho (女子護身法) zelfverdedigingsmethode voor vrouwen
Kime-shiki (極式): beslissingsmomenten

(3) Taisō-no-Kata (体操の形)
Jū-no-kata (柔の形) vormen van zachtheid
Go-no-Kata vormen van hardheid
Seiryoku-zenyō-kokumin-taiikuno-kata (精力善用国民体育の形) Maximum-efficiency nationale lichamelijke opvoeding

(4) Ri-no-Kata (理の形)
Itsutsu-no-Kata (五の形) vijf bewegingsprincipes
Koshiki-no-Kata (古式の形) kata van klassieke/antieke vormen
Deze laatste kata was ook bekend als Kitō-ryū-jūjutsu-no-kata, uit de school van Kitō Ryū dus.
Soms wordt ook Ju-no-Kata tot deze laatste groep gerekend.

Op deze manier werd het wezen van Kōdōkan-Jūdō als een samenhangend systeem voor elk doel van het judo in een praktische vastgestelde vorm gegoten.

Het vervolg van de serie?

Wordt vervolgd... volgende week (27-11): taiso-no-kata, de week daarna (4-12) de shobu-no-kata. Aan de ri-no-kata wil ik misschien later een blog wijden, maar daar moet ik eerst nog hard op studeren. Want het vierde deel van deze serie (11-12) gaat eerst een schokkende conclusie bevatten, ik waarschuw mijn trouwe lezers vast. Namelijk: wat is de zin en onzin van de Kodokan-kata anno 2011 überhaupt? Hebben ze nog zin als systematische trainingsmethode, zoals Kano ze bedoelde? Of is kata dood?

De vraagstelling suggereert reeds een verrassende richting. Het blog van 6 november jl. over kata en randori , de recentste draden op het Judoforum, en het kata-kampioenschap en danexamen van gisteren (zie blog morgen), hebben me een stapel kwartjes laten vallen! Nu ik ze sorteer, blijkt me iets wat ik nooit gedacht had. *oeps*

Stay tuned.