Jita Kyoei (4): niet verslaan maar verstaan

Jita kyoei - letterlijk betekent het: "jij en ik schitteren samen", "gezamenlijke rijkdom voor u en anderen" Maar wat betekent het in de praktijk?

Vandaag deel 4: Jita Kyoei als JBN?

Dit blog is de tekst van de lezing die ik gisteren heb gehouden voor de Bondsraadvergadering van de JBN in Nieuwegein. Een aantal elementen zijn samengebracht uit eerdere blogs.

------------------------------------------------------------------------------

Niet verslaan maar verstaan

THEORIE

Twee principes?

De twee judoprincipes zijn: 精力善用 en 自他共栄. seiryoku zenyo en jita kyoei.

• Efficient omgaan van je energie
• Geluk en welzijn door wederzijdsheid

Vertaal ze met:  de middelen en de richting, jû en dô.

Het doel van judo

Alles wat efficiënt moet zijn, moet doelgericht zijn. Als je niet weet waar je heen wilt, doe je maar wat.

• Geluk in je leven >> doelen stellen versus leegheid
• Bedrijven >> targets halen
• Wat is  het doel van ons judo? Is dat de training? Is dat je lekker voelen? Een wedstrijd winnen? Ippon?
• Wat is het doel van de JBN???

Welk judo brengt ons eigenlijk samen?

 “We hebben vastgesteld wat de drie aspecten van judo zijn: training voor de verdediging tegen een aanval; cultivering van geest en lichaam, en je energie optimaal gebruiken. We hebben ook vastgesteld dat het hoogste doel van judo is: de perfectie van de eigen persoon, ten bate van de samenleving.” (Jigoro Kano, Mind over Muscle p.95)

Er is volgens de overlevering dus nog een derde principe jiko no kansei ! 自己の完成: “Streef naar perfectie van je hele persoon”.

“Over het algemeen hebben menselijke handelingen een doel. Vaak doen we dingen onbewust, maar in de regel hebben we ook een intentie. Daarbij gaat het er uiteindelijk om: handelen we omwille van ons eigen nut, of voor het nut van de wereld?” (Kano, 1917)

Wat is perfectie?

Jiko no kansei mogen we, zoals Kano in zijn eigen tekst aangeeft, dus uitsluitend uitleggen in relatie tot jita kyoei! Ten bate van de samenleving. Ja, nog wat sterker: het volmaakt worden van de eigen persoon, bestaat alleen als de ander de REI en eerbied krijgt die hem toekomt en het eigen ik loskomt van de egoïstische grondgedachten en zich opent voor de ander, in gezamenlijkheid. Perfectie bestaat niet in opgeslotenheid, maar in openheid. Niet in nemen, maar geven en nemen. Het eigen ik komt niet tot voltooiing tenzij met en in de ander. Wie zichzelf eert, eert niets. Wie de ander eert, eert in het spiegelbeeld dat de ander is, zijn eigen persoon in volmaaktheid. Wij zien wie wij zijn in de ander.

Wij worden gelukkig in wederzijdsheid. Als je voor een ander partner bent, en niet alleen neemt, maar ook geeft…. En daarom zeggen we als het goed is aan het begin van een training: Otagai ni Rei: eer aan de ander. En buigen we naar elkaar.

Harmonie en competitie

Hoe komen we tot jita kyoei (doel/dô) en met welke efficiente middelen (seiryoku zenyo/jû) en welke zijn gepast?

Een judoka kan in zijn zoektocht naar de perfectie van de eigen persoon in relatie tot de samenleving, eigenlijk niet denken vanuit een conflictsituatie, zelfs niet een kunstmatig conflict. Conflicten kosten veel te veel energie! (Seiryoku zenyo!) Als je uitgaat van de energie van de ander, en diens welzijn, gebruik je altijd de juiste hoeveelheid kracht.

Want er is geen werkelijk conflict, slechts een groeiproces naar harmonie. Er is geen concurrentie, maar een gezamenlijk belang.

Maar hoe zit het dan met sport? Wedstrijden? In feite is elke sport altijd een soort competitie… Sport heeft in principe geen ander doel dan de zege in het kunstmatig geschapen conflict. Is dat het doel van judo? Nee… Hoe wordt dat doel dan bereikt in sport en in judo?

Altijd leren

In judo gaat het altijd over opvoeding en leren. We zijn op weg om de perfectie te bereiken. Samen. Dat is eigen aan het begrip van de ‘dô’ in judo. Je bent nooit alleen op weg. Sport en wedstrijden willen de judoka opvoeden  tot harmonie en gezamenlijk belang

In judo spreken we bij wedstrijden over Shiai. 試合 Wat betekent dat?

試 shi. Shi betekent zoveel als ‘proberen, testen.’ Alle Japanse woorden voor examen en repetities hebben dit kanji in zich.

合 ai. We kennen dat teken van 合気道 aikidō betekent altijd iets van ‘vereniging, eenheid’.

Shiai werd door Jigoro Kano beschouwd als de ultieme test van een judoka en zijn judo, competitie gaat over winnen. Het Engelse Woord ‘Match’ is de beste vertaling !  En ook die wedstrijd is dus om van te leren!!!

Opvoeding

Judoka worden in de lijn van Jigoro Kano opgevoed op drie verschillende niveau's: 

Lichamelijk

 Niet alleen een sterk en gezond lichaam wat zich niet overtraint of forceert, maar ook:

· Agressie- en geweldbeheersing.
· Weerbaarheid.
· Conflicthantering. 

Intellectueel

· Kennis opbouwen en kritisch nadenken:
· Vooroordelen, stereotypen en discriminatie
· Praten en luisteren.
· Toepassen.

Moreel

Morele opvoeding betekent dat er niet neutraal wordt gekeken naar hoe de judoka zich gedragen, maar dat er waarden worden overgedragen die in het kader van het judo universeel zijn. Jita kyoei betekent altijd: geluk voor iedereen, door een goede interactie. En nooit tegen het principe van seiryoku zenyo ingaan.

·  De waarde van het anders-zijn.
·  Respect en onderlinge verbondenheid.
·  Rechten en plichten, vrijheden en verantwoordelijkheden.
·  Maatschappij-visie. Judoka mogen zich bewust zijn van de rol die ze hebben in hun omgeving. Een trainer stimuleert betrokkenheid en solidariteit met elkaar en en de rest van de wereld.
· Beheersing in morele zin: Een Judoka ziet in dat woede en opgewondenheid verspilling van energie is. 

 “Een beschaafd mens kent de wetten van de natuurlijke wereld, kan deze daarom beheersen en het geluk van de mensheid vergroten. Tegelijkertijd onderzoekt hij de fenomenen van de geestelijke wereld. Met betrekking tot de geschiedenis van de mensheid ziet hij de sporen van bloei en verval, van oorlog en vrede. Hij begrijpt de menselijke natuur, denkt na over de gebruiken, vormt een staat die op wetten gebaseerd is. Op die manier ontstaat er bloei, voortgang in productie, een paraat leger en maakt de opvoeding vooruitgang.” (Jigoro Kano, 1917)

De judoka maakt dus de keuze om zijn weg (do) ook op een bepaalde manier te gaan, mét en ten dienste van de ander, en dat maakt hem niet egocentrisch en hard, maar zachtmoedig (ju).

Judo is daarom vormend voor het gedrag van een judoka. De totale persoon. Op de mat en daarbuiten. Een FUNDAMENTELE HOUDING / INSTELLING.

c. Het morele stadium van judo

Ik zal nu spreken over het morele stadium van judo. Het is niet mijn bedoeling daarbij te spreken over de morele discipline die we aan de studenten opleggen in de oefenruimte, zoals het nakomen van de normale regels van etiquette, moed, volharding, vriendelijkheid, respekt voor anderen, onpartijdigheid en fair play, wat al zo wordt benadrukt in de athletieksport over de hele wereld. De training van het judo heeft een speciale morele traditie in Japan, omdat judo, samen met andere gevechtsoefeningen, werd beoefend door onze Samurai, die een hoge standaard van eer hooghielden, de geest die ons is doorgegeven door het onderricht in de kunst. In dit verband wil ik u graag uitleggen hoe het principe van maximale efficientie ons helpt bij het bevorderen van moreel gedrag. Soms is iemand heel erg gemakkelijk op te winden en snel kwaad om niks.

Opgewonden raken is een onnodige verspilling van energie, en heeft geen enkel voordeel voor iemand. Het beschadigt jezelf en anderen. Een judoka moet zulk gedrag vermijden.

Iemand kan soms ook helemaal vol zijn van teleurstelling, treurig zijn en geen moed meer hebben om iets te doen. Voor zo iemand kan judo betekenen dat hij gaat zoeken wat het beste is wat hij in de gegeven omstandigheden kan doen. Gek genoeg is zo iemand volgens mij, in dezelfde positie als iemand die op het toppunt van zijn succes is. In beide gevallen is er maar één weg om te gaan, namelijk: wat hij na rijp beraad het beste kan doen op dat moment. Zo kan het leren van judo iemand vanuit de diepste teleurstelling en geestelijke verlamming brengen tot een staat van bruisende activiteit en stralende hoop voor de toekomst.

Hetzelfde geldt voor mensen die ontevreden zijn. Ontevreden mensen raken in een pruilerige en bokkige gemoedstoestand en geven anderen de schuld van hun eigen falen, zonder op te letten op zichzelf. judo laat zulke mensen begrijpen dat zulk gedrag tegen het principe van maximale efficientie is, terwijl de trouwe toewijding aan dat principe ze meer opgewekt maakt. Op die manier is het leren van judo, op heel verschillende manieren, dienstbaar aan de verspreiding van moreel juist gedrag.

"Kwaad worden vreet geestelijke energie. En wat voor voordeel heb je er zelf van, of een ander? Het resultaat van woede is hoe dan ook het uitputten van mentale energie en je gaat er negatief van worden, naar anderen en voor anderen." (Mind over Muscle, p. 85)

Als je het principe van seiryoku zenyo volgt, zal je niet in staat zijn om kwaad te worden. (Mind over Muscle, p. 85)

…

Judo is een studie en training van geest en lichaam, maar ook het managen van iemands leven en zaken. … zo vormt hetzelfde principe, toegepast op de lichamelijke, mentale en morele cultuur, alsook op de manieren van leven en het zakendoen, de studie van- en training in deze dingen.

Op het moment dat de echte betekenis van dit principe wordt verstaan, kan het worden toegepast op alle stadia van het leven en de activiteiten, en de mens in staat stellen om het hoogste en meest verstandige leven te leiden. Dat ware begrip van het principe wordt niet noodzakelijkerwijs bereikt door de training in de methoden van aanval en verdediging, maar ik kwam zelf wel op het idee door de training van deze methoden. Ik maakte genoemde wedstrijdtraining en de training voor de ontwikkeling van het lichaam tot het normale middel om dit principe te realiseren.

Dit principe van maximale efficientie vraagt, wanneer ze wordt toegepast om het sociaal leven te ontsluiten of te vervolmaken, net als in het geval waarbij het wordt toegepast op de samenhang van geest en lichaam of in de wetenschap van aanval en verdediging, in de eerste plaats orde en harmonie tussen haar leden, en dit kan alleen worden bereikt door wederzijdse hulp en toegeeflijkheid, wat leidt tot wederzijds geluk en welzijn.

Het uiteindelijke doel van het judo is daarom, om in de geest van de mens een geest van respect voor het principe van maximale efficientie en van wederzijds geluk en welvaart in te brengen, wat hem er toe brengt om die zo toe te passen dat de hij individueel en collectief de hoogste staat van volmaaktheid kan bereiken, en tegelijkertijd het lichaam kan ontwikkelen in de kunst van aanval en verdediging.

Als we de huidige situatie van de samenleving in de hele wereld goed bekijken, zien we, ofschoon de moraal in alle vormen (godsdienstig, filosofisch en traditioneel) zou moeten bijdragen aan het gedrag van mensen in de samenleving en de wereld beter zou moeten maken, het tegenovergestelde. We zien afgunst, ruzies, ontevredenheid op alle niveaus, van hoog tot laag. We hebben mensen hygiene geleerd en goede manieren op school, van kindsbeen af, maar we hebben nog steeds niet geleerd wat de regels zijn van schoon en hygiënisch samenleven, van ordelijk leven.

De huidige staat van de samenleving laat zien dat we iets missen, wat, als het aan het licht komt en algemeen wordt erkend, de samenleving opnieuw kan vormen en meer geluk en tevredenheid kan brengen voor de wereld. Dit is het onderricht in de leer van maximale efficientie en van wederzijds geluk en welvaart.

De opvoedkundige krachten van elk land waarin judo een prominente plaats zou kunnen innemen, moeten dat verspreiden.

bijdrage van judo aan de opvoeding. Door Jigoro Kano. 1932

En dat is het doel van de JBN en elke judoka, een nobele taak om daar aan bij te dragen!

“De technieken, oefenmethoden, filosofie en morele basis zijn in overeenstemming met de zoektocht naar zelfinzicht en ontwikkeling van een sterk, individueel karakter. (...) U ontwikkelt kwaliteiten als geduld, doorzettingsvermogen, optimisme, betrouwbaarheid, eerlijkheid, bedachtzaamheid, volharding, aanpassingsvermogen, nederigheid, moed, discipline, zelfredzaamheid, intensiteit, oprechtheid, flexibiliteit en samenwerking. Ook ontwikkelt u zelfrespect, behoedzaamheid, vriendelijkheid, kalmte en zelfbeheersing. Dit komt samen in een van de doelen van judo: jika no kansei, het streven naar perfectie.” (Neil Ohlenkamp, Handboek Judo p. 36)

OP DE MAT

Judo is geen potje knokken en/of pure competitie dus.

Proberen om het eerder genoemde en wijdverbreide misverstand, namelijk dat judo gevaarlijk en gewelddadig is, uit de wereld te helpen, is altijd een enorm probleem voor me geweest. (Jigoro Kano, Judo Memoirs, p. 72)

Grenzen worden bepaald door de ander: Partnerschap

Jigoro Kano zegt:

"bij de training moeten beide partners, terwijl ze zich om het welzijn van de ander bekommeren, ook aan hun eigen welzijn denken. Als een partner echter alleen zijn eigen doelen nastreeft bij de training, zal de ander dat ook doen, en het zal onvermijdelijk tot strijd komen. Vooruitgang is dan niet mogelijk." (Kano 1931, KJT 3, 401)

Daarom buigen we niet alleen naar de sensei, maar ook naar elkaar! Otagai ni rei. Omdat we dat menen!

Is judo dan soft?

Wederzijds welzijn kan echter wél een stevige, ruige behandeling inhouden. Elkaar duwen is onderdeel van het plezier in judo. Die vreugde ontspringt aan de authenticiteit van onze training. Wederzijds welzijn geeft me de ruimte om mijn partner HARD te pakken en soms ook RUIG te zijn, en me helemaal te geven in mijn training. Wederzijds welzijn zegt tegen de partner: "Ik zal je helemaal opjagen tot de lijn, maar als een judoka, dus zal ik je niet over de lijn duwen." De ‘lijn’ is voor iedere judoka verschillend. Daarom is het tori's verantwoordelijkheid om zich bewust te zijn van deze (on)mogelijkheden. Als ik op leven en dood zou vechten, waarbij de grenzen van de ander er niet toe doen, tellen alleen resultaten. Geen regels. Geen welzijn. Geen judo. (bythesea, Makoto 31-10-11)

Krachtig

Heb je bij alles dan geen kracht nodig? Natuurlijk wel. Hamer en spijkers… stevig vast op de juiste plaats – onderaan de steel zodat het gewicht van de hamer het zware werk doet. Zonder kracht komt de spijker er niet in, maar met te veel kracht sla je hem krom. Herken je het judoprincipe? Maar ook dan: niet als een dolle stier staan rammen op een spijker, maar vanuit de pols, sterk en precies. Timmeren is net zo’n kunst als pianospelen. Nooit te veel, nooit te weinig kracht.

Judo op de mat is dus: de ander staat centraal, en we leren met en van elkaar in alle aspecten: lichamelijk, intellectueel en moreel. De perfectie van ons beiden kan dan groeien, samen op weg naar een ippon voor ons allebei

De juiste dosering- kumikata

Hoe doen we dat concreet op de mat? Aanvoelen. Vingeroefeningen om maximaal te voelen terwijl de vingers minimaal kracht zetten. Zo kun je alles vastpakken wat je nodig hebt. Een pen schrijft mooi als hij licht in de hand ligt. Piano spelen is pas mooi als de vingers over de toetsen dansen als een ballerina. Zelfs de grip op een mobieltje bij het whatsappen-en is een kwestie van soepel vasthouden en met je vingers subtiel schuiven en aanraken.

Als je er bij stilstaat, kun je inzien wat je allemaal doet met je vingers, en hoe eigenlijk bijna alles wat je ermee doet, goed gaat als je de kracht doseert. Altijd de juiste energie gebruiken.

Kumikata en randori

Armen, polsen, handen, vingers, samen zijn ze een ontspannen geheel, sterk en subtiel. Randori zou om die reden een feest moeten zijn. Goede pakking is een gevoel. Vingers die sterk zijn en langs de gi glijden alsof ze er helemaal niet zijn. Jij hebt controle en je partner weet niet dat je er bent. Altijd zuinig op de kostbare lichaamsenergie. Dat noem ik: ‘een judoprincipe in de vingers hebben…’

---------------------------------------------------------

Op de bondsraadvergadering van 25 mei heb ik dit voorgehouden aan de leden, als een spiegel om over na te denken. Hoe werken we daarmee binnen de JBN? Hoe passen we dat toe als we samen zijn, en samen werken aan onze doelen? Hebben we geleerd om altijd als echte judoka te zijn….?