zondag 1 april 2012

Esthetiek en Kata (1) Probleemstelling

Wat is perfecte kata? Is dat een oogstrelende kata? Een perfecte, foutloze opvoering? Is dat het perfecte schoonheidsideaal? Wat is het criterium of een kata een ‘mooie kata’ is?

Ptnippon zegt op 28 januari 2012 op het Makoto-forum:
Ik snap niets van de moderne trends in kata. Het is duidelijk dat de esthetiek van elke kata belangrijker is geworden dan volgens mij de echte bedoeling is, en het gevoel dat je in iedere kata moet stoppen. Ik snap het niet. Dit type filosofie komt overal op, inclusief in de Kodokan.
Ik ga niet meer naar kata clinics. Ik wil deze ‘verwaterde’ kata niet leren, en toch is dat de huidige standaard? Ik vraag me af of ik niet ruimdenkend genoeg ben. De kata zoals ik die doe is in ieder geval niet waardig voor de kata-wedstrijden. Ik snap het niet, echt niet…

Cichorei Kano antwoordt daar op:
Ik ben het eens met de bekommernis die je uitspreekt, met alleen de correctie dat waar het bij moderne kata om gaat niet eens iets met esthetiek te maken heeft. Esthetiek is onderdeel van sommige kata, maar dat is erg onbekende kost. Het is zoiets als ‘noh’ (nōgaku of nō, 能), is een belangrijke vorm van klassiek Japans muzikaal drama dat sinds de 14e eeuw wordt uitgevoerd.). Esthetiek is er een integraal onderdeel van, maar we hebben het dan wel over Japanse esthetiek en wel die waarvan Zeami de fundamenten heeft gelegd. Ik zou wat we vandaag de dag in kata zien, zeker niet (Japanse) esthetiek noemen, maar "pseudo-esthetiek", misschien zelfs "Westerse sports-type" oppervlakkige aangenaamheid, en ze conflicteert zelfs met Japanse esthetiek. Denk aan Nô. Wij kunnen niet zeggen wat de esthetiek van Nô is, als we niet weten waar Nô over gaat. Zo kunnen we ook niets zeggen over de esthetiek van kata (in de demonstrerende vorm) als we het kata niet goed begrijpen. Aldus wordt de esthetiek waar we mensen naar zien streven, misschien in een bepaalde kata competitie of standaardisering (…) een soort oppervlakkige indruk die in de plaats komt van begrip. Dat wordt dan nog eens versterkt door kata iets te maken wat moet lijken op wat men als regels op een stuk papier heeft geschreven. Hoe minder punten iemand verliest, hoe ‘esthetischer’ het kata zou zijn. Ik heb op European Championship jû-no-kata winnaars gezien, wiens kata zo getimed was met precisie dat het allemaal kreten van bewondering van het publiek ontlokte, uiteraard een indrukwekkend resultaat van training, maar wat weinig te maken had met jû-no-kata.

Er circuleert een video van Itsutsu-no-kata waarbij de uitvoerenden bij de laatste beweging zo getimed opereren, dat je zou denken dat ze bijna versmelten. Indrukwekkend, maar helemaal verkeerd, omdat het een compleet misverstaan van dit kata uitdrukt. Het is als de westerling die vol enthousiasme het meest perfecte machinaal-gemaakte stuk porselein uitkiest, denkend dat dit overeenkomt met zijn idealen van esthetiek, terwijl hij in werkelijkheid volledig onkundig is van wabi en sabi, die deel uitmaken van de echte esthetiek.
Wat is dus schoonheid? Is dat een perfecte kata? Hmmm… nee. Niet voor wie iets probeert te begrijpen van de Japanse roots…

Wordt vervolgd. Dit is deel één van een serie van vier.

2 opmerkingen:

  1. Ik zou het graag zó formuleren:

    De ware kata is geen demonstratie in showvorm, doch voert je dichter bij de principes van het judo om zodoende je begrip van- en vaardigheid in het judo te vergroten.

    Deze definitie brengt met zich, dat de in mijn optiek "ware kata" in wezen géén demonstratie vorm of competitie sport is.

    Het feit dat men dat tegenwoordig wel als zodanig ten uitvoer brengt geeft aan hoe weinig men eigenlijk van het kata begrepen heeft.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Alhoewel ik deze Cichorei Kano bepaald niet op een voetstuk wil zetten, integendeel, is het wel een man die met grote regelmaat zeer grote kennis ten tentoonspreid over bijna alle facetten van het judo.

    En daarin zit de angel: niet alleen de huidige judoka zélf maar ook diens instructeur ontbreekt het steeds vaker aan elementaire kennis omtrent reishiki, filosofie en denkwijze zoals deze in het traditionele judo bestaan. Het judo migreert. Het judo wordt een sportuiting zonder enige inhoud. Het is net alsof men een méér dan uitstekende fles Franse cognac afwezig bekijkt, de fles op zijn uiterlijk beoordeeld, vervolgens de inhoud door de gootsteen spoelt en de fles tot leeringh ende vermaeck in de vensterbank plaatst!

    De niet-kenner zal met enige onnozelheid constateren dat de fles leuk staat in de vensterbank, de kenner zal in ontsteltenis geraken omtrent het meesterlijke vocht dat op zo teleurstellende en schokkende wijze in de gootsteen verdween.....

    Bedenk wat gij weggooit zou hier het devies moeten zijn.

    Het is een schande dat wij de JBN hierop moeten aanspreken waar deze toch de belangen van het judo en diens beoefenaren in het oog zou moeten hebben, en niet het lijstje van medailles op een kampioenschap.

    Triest en Schandelijk. Kata als wedstrijd. Wie verzint toch die onzin??

    BeantwoordenVerwijderen