Judo zonder gi?

Op sommige plaatsen wordt ook wel eens judo gedaan zonder judogi (judopak), zeg maar: 'in je blote bast' of met alleen een t-shirt en een korte broek aan. Is dat nou echt judo? Anders gezegd: heb je per se een judogi nodig om judo te oefenen?

Geen gi nodig?

De voorstanders zeggen dat je zonder judogi op een heel andere manier leert te werpen, balans te zoeken, een ander gevoel voor elkaars lichaam krijgt. Dat je leert anders vast te pakken. Ja, uiteraard.

Het is zelfs zo, dat judo oorspronkelijk helemaal niet werd beoefend met de judogi zoals we die nu kennen. De mouwen waren korter en men had bijna een korte broek aan - zie de foto van Jigoro Kano hiernaast. Ju no kata kan helemaal zonder judogi worden beoefend, en heel veel technieken van nage no kata ook. Dus: judo zonder judogi is mogelijk. De zeer gevorderde judoka kan zelfs ontdekken dat balans en balansverstoring helemaal niets te maken hebben met kumikata, maar met je hara. Maar ja, nu zijn we er... wie komt er in die hoogste fase? Is dat dezelfde als degene die in aikido kan werpen zonder elkaar aan te raken, puur met de kracht van je 'ki'...?

Voor de doorsnee-judoka is de vraag: is judo zonder judogi nog echt judo, of is het dan een soort worstelen? Natuurlijk kun je prima eens een andere gevechtssport doen – zoals worstelen – om je judotechnieken wat te testen of zelfs te verbeteren. Zoals ik ook eens BJJ ben gaan doen, en dolgraag aikido weer zou oppakken. O ja, je kunt zeker ook aikido zonder gi doen, omdat je tóch vooral de polsen controleert en dan de uwagi (jas) bij voorkeur wat kortere (of opgerolde) mouwen moet hebben – grijpbare en blote onderarmen? Waar heb je bij aikido nou eigenlijk een gi voor nodig? O ja, heel veel BJJ is toch ook zonder gi mogelijk, verwant aan het submission grappling en MMA? Ja, allemaal mogelijk. Maar is het dan nog judo (of aikido)? Waarom hebben we eigenlijk die lastige dikke judogi aan?

Wel een gi nodig?

Los van allerlei vragen van hygiëne, bescherming en tradities, ben ik er van overtuigd dat we de judogi om twee belangrijke redenen hebben. Waarbij ik er van uitga, dat beide judoka niet op het niveau van Mifune of Hirano staan.

Tori heeft een heel arsenaal aan technieken ter beschikking, waarbij hij alleen álle worpen uit de Gokyo kan doen (op de manier zoals die thans door de Kodokan worden aangewezen en beoefend, bijvoorbeeld in nage no kata) als hij de juiste pakking heeft, en dús is de uwagi een wezenlijk instrument die hij nodig heeft voor de balansverstoring en alle worpfasen. Bij de meeste technieken komt het er écht op aan waar tori exact aangrijpt, tsurite en hikite in samenspel. De zubon (broek) zou eventueel gemist kunnen worden volgens sommigen, zeker als tori eigenlijk vooral het been grijpt, slechts enkele uitzonderingen in nagewaza en sommige kanteltechnieken daargelaten. Maar de uwagi? De voorstanders stellen dat je in newaza ook heel veel zonder gi kunt. Ja, een aantal osaekomiwaza. En kansetsuwaza. Maar hoeveel shimewaza doen we zonder de kraag te grijpen? Hadaka jime en sankaku jime? Tori is gewoon gehandicapt zonder uke’s uwagi! Het is judo voor minder dan de helft! Gesteld dat je al kunt werpen, dan slechts met beperkte controle: je kunt alleen shimekomi doen met een pakking om rug en hoofd, maar een goede hikite is dan bijna onmogelijk! Althans, als ik goed geïnformeerd ben moet tori een pols van elastiek hebben, wil hij dezelfde trekkende beweging maken als hij niet de mouw maar de pols van uke op de judomanier moet controleren! Dan kan tori maar beter beginnen met een uitgebreide taiso voor de training...

Maar het argument is vooral… uke. En daar had ik eigenlijk nooit zo bij nagedacht… Maar denk maar eens goed na! Waarvoor heeft uke een gi nodig? Niet als harnas bij het vallen, want zo dik is zijn uwagi nou ook weer niet (hoewel?). Maar toch wél voor de veilige ukemi. Goede ukemi is namelijk alleen mogelijk als tori goede controle kan houden over uke. En dát is zonder controle over de mouw bijna ónmogelijk voor de gemiddelde judoka. Het feit dat uke nog een beetje kan schuiven in zijn uwagi betekent dat er controle is, maar ook net die flexibiliteit die nodig is. Dat geldt ook in newaza, als uke in zijn gi kan schuiven als hij tegen de mat wordt gedrukt, is er veel minder kans op ‘brandplekken’. Al is het voordeel van de judogi in newaza vooral voor tori.

Okano-sensei zegt daarom ook:

Het verschil tussen gevechtssporten als sambo, sumo en Perzisch worstelen, vergeleken met judo zit hem in wat je aantrekt. De kleding maakt het grote verschil in de soort technieken die je kunt toepassen.

Veiligheid

O ja, ukemi is heel goed mogelijk zonder tori. Zo oefenen we het ook in de dojo. En dan zou de judogi dus achterwege kunnen blijven. Ja, inderdaad, net als bij de warming up en zeker bij de spelletjes op de tatami. In het aikido zijn er heel veel worpen en controles waarbij uke wél valt, maar zonder dat tori uke's gi vasthoudt. Allemaal waar. Maar dat is anders dan een judoworp! Probeer uke maar eens met kata guruma te werpen zonder zijn mouw te controleren. Gooi hem maar gewoon zo door de lucht. Is dat judo? Is dat jita kyoei, zorg voor elkaar? Voor de gemiddelde judoka is het gewoon veiliger, mét judogi.

Daarom ben ik het helemaal eens met ‘Tafftaz’ die op een van de judoforums zegt:

Ik vind persoonlijk dat zonder een gi er geen sprake is van judo, maar alleen een vorm van submission wrestling. Ukemi wordt een probleem omdat tori veel minder controle heeft over zijn uke. De gi is integraal onderdeel van judo. Zonder-gi lijkt op worstelen. Met-gi lijkt op judo. Beginners werken niet alleen met de kraag/mouw pakking om de waza te leren, maar ook om hun partners ukemi te leren. Beweren dat afzien van de judogi voor hen gemakkelijker zou zijn, is contra-productief omdat kuzushi en kake totaal verschillend zijn bij de meeste technieken met en zonder judogi.Er is niets op tegen om te worstelen met aangepaste judo-bewegingen, noem het alleen geen judo. (Makoto 12-10-11)

Judo is opvoeding

De dieperliggende gedachte daarbij is natuurlijk, dat judo een methode van complete opvoeding is, en daarbij kán de judogi een uitdrukking zijn van principes, maar het staat er in zekere zin ook los van. Een vent die in zijn hart BJJ of MMA wil doen, of keihard competitie wil doen en de 'tegenstander' met trekken en sleuren wil platkrijgen, kan het mooiste en witste judopak aantrekken dat er is, maar dat maakt hem geen judoka.

Uiteindelijk zit judo van binnen, en dus kan een judoka zonder judogi soms méér judoka zijn dan een wildebras zonder respect met judogi. Uiteindelijk toont de judoka wie hij is door met respect voor sei-ryoku zenyō en ji-ta kyō-ei alles te doen wat bijdraagt tot heil en gezondheid van zijn partner, alles te doen om blessures te vermijden. Het besef daarvan zit niet in je judogi, maar in je hart.

Dan lig ik liever drie minuten te worstelen in kesa gatame onder een judoka in zijn blote bast met zijn hart op de juiste plaats (en wat ik dan ook vóel kloppen) dan tien seconden platgedrukt of gesmeten te worden door een vechter zonder judohart in het duurste IJF-judopak...

Mike Hanon weet nog een andere reden om de judogi er in te houden: “In termen van Olympisch judo of modern judo is een gi belangrijk, want hoe moet je anders vijf minuten doorkomen waarbij je niets anders doet dan aan elkaars jas te trekken en te sleuren?” Daar is nog wat op te voeden soms... Lol.