Nage no kata (16) plezier in kata krijgen

Op het Judoforum loopt een draad (13-10-2011) over ‘hoe krijgen we judoka weer aan het kata’, hoe maken we kata populair. Daarbij gaat het gewoonlijk niet over ‘hoe leren we een groene band itsutsu no kata’, maar gewoon over het nage no kata.

Een goede vraag. Want Nage no Kata wordt pas ‘populair’ als men de hevig gewenste zwarte band niet met een vrijstelling op wedstrijdpunten weet te verkrijgen. (Gelukkig wordt deze vrijstelling volgend jaar vervangen door een gedeeltelijke vrijstelling d.w.z. van de sutemi-waza.)

Kata-training zit in de marge, ik wil net niet zeggen: in het verdomhoekje. Maar wees eerlijk. In de meeste dojo IS er helemaal geen kata in de reguliere training. Kata wordt apart gedaan, voor de ‘gevorderden’ en dan kunnen de ikkyu die voor hun shodan trainen apart terugkomen. Is het dat? Moet zo het kata weer populair worden, moeten judoka er zo van leren en er plezier in krijgen?

Jigoro Kano heeft zijn judo ontworpen met kata en randori als bouwstenen, met respectievelijk kogi en mondo als de bijbehorende theorie-peilers. Kata en kogi (echte theorieles – waarom en hoe) zitten er niet vanaf het begin bij. Waarom toch?

Ik ga de komende maanden intensiever met kata verder. Niet alleen persoonlijk, nu ik in onze eigen dojo een trainingspartner daarvoor heb (hoera), maar ook met de theorie.

In de draad op het Judoforum las ik echter een paar belangrijke punten om te bedenken, en die gelden niet alleen voor kata-training.

1. Geef de judoka de ruimte!

De Kodokan-dvd standaard is sowieso al een probleem. Technieken worden niet geleerd volgens het algemene principe en op de persoon toegespitst, maar volgens het boekje gedaan. Geen spontaniteit, geen begrip, geen vrijheid. Dat stoot mensen af. Je bent wie je bent en je lichaam is gewoon gemaakt voor bepaalde manieren of niet. Dat voelt elke judoka aan en als dat niet kán in kata, dan kappen ze met kata. Natuurlijk moet iemand die geen hara kan geven als uke bij Kata Guruma of Tsurikomi Goshi gewoon buikspieroefeningen trainen, of hij nu lang of kort, dik of dun is. Maar verder… het moet wel judo blijven en je kunt een goede techniek op een miljoen verschillende manieren doen. Geef elkaar de ruimte!

2. Doe niet alles ineens!

Als judoka een goede ‘uitvoering’ op dvd zien, willen ze zelf ook meteen zo’n goede ‘uitvoering’ doen. Dat kán niet. Dat weet ik uit eigen ervaring. Ik weet best een paar dingen van de theorie, maar als je het dan zelf gaan doen, vergeet je tig procent op dat moment. Dat is normaal. Je kunt niet op alle details tegelijk letten en daarom moet je eerst de grote lijn helder hebben, het verhaal en de grootste misstappen eruit halen (of de dingen die helemaal niet wérken). Sommigen blijven zo lang hangen in tsugi ashi dat de lol om te werpen over is voor men weet wie tori en uke gaat zijn. Taigyo, een ervaren judoka uit Oregon zegt:

“een van mijn leraren gebruikt het voorbeeld van een ui pellen, laag voor laag. Laat ze eerst het algemene gevoel krijgen voor het kata voor je gaat inzoomen op de details. Laat ze het op die manier ook maar even verkeerd doen, voor je de details gaat corrigeren. Als je het in een latere fase gaat bijschaven, blijkt dat ze het doen en het ook opeens werkt…”

Begin dus bij de hoofdzaken!

3. Geef positieve kritiek!

Ook dit geldt in het algemeen bij judo onderricht. En daar lopen veel judoka op stuk, niet alleen bij kata: de mopperleraren. De eerder geciteerde Taigyo zegt:

“Iets anders dat mensen wegjaagt is als men in het begin te kritisch is. Ze krijgen het hele kata er niet eens in, omdat ze om de oren worden geslagen met zoveel kritiek en aanwijzingen, dat het lijkt als één brij van negativiteit voor hen.”

Kata-deskundige Heiko uit de US zegt daarover:

“Een van de redenen waarom mensen geen kata doen is een massa negativiteit. Komt er een student iets proberen wat hij nooit heeft gedaan, wordt hij gebombardeerd met negatief commentaar. Geen enkele kata zal perfect zijn, maar dat kun je niet snappen als je constant negatieve feedback krijgt. Je moet een hond soms ook een botje gunnen!”

Dús mopperkonten: gooi het roer om en stimuleer de judoka (en niet alleen bij het kata)!

4. Integreer kata onderricht!

Uiteindelijk wordt het met kata niks als het in de marge blijft hangen natuurlijk. Heiko zegt:

“Mensen moeten kata onderricht ervaren als onderdeel van de gewone judo training en als gewoon leermiddel. Het feit dat ze kata doen, is de helft. Ze kunnen het dan plaatsen als onderdeel van hun leerervaring. Hun kata zal beter worden omdat ze het dóen en daarom zal hun judo beter worden, wat in wisselwerking ook hun kata weer beter zal maken…”

Werk aan de winkel

Er is in heel veel dojo nog een hoop te doen. Om kata weer een plaats te geven, maar ook om het onderricht als zodanig positiever en doordachter te maken. Daarmee kunnen ze de goede judoka ook vasthouden die nu soms afknappen op een negatieve atmosfeer waarin alleen maar wild gerandoried wordt zonder veel fundament en hartelijkheid. Alles moet weer in harmonie raken, wil het judo en het kata het overleven. Denk ik…